Gossypol
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Pamuk bitkisinin tohum, yaprak, dal ve köklerinde bulunan polifenolik bir pigmenttir.
Toksik bir bileşik olup, kalp, solunum, üreme sistemiyle karaciğerde lezyonlara yol açar.Serbest gossypol [[toksik] olduğu halde, bağlı formda olanı değildir. Pamuk tohumunun ısıl işleme tabi tutulması gossypol'ün bağlı forma geçirilmesi içindir.Bu esnada gossypol'ün form grubu ile lisin ve arginin'in serbest amino grubu veya sistein'in tiyol grubu etkileşerek gossypol'ü bağlamaktadır. Böylece serbest gossypolün düzeyi % 0.04 altına düşmekte ve oluşan [[konjüge bileşikler] çözünmez, sindirilemez, polimerize ürünlere dönüşür. Proteinler bağlanır, lisin ve arginin gibi amino asidlerin yarayışlığı düşer. Tavuklarda yem tüketimi ve yumurta veriminde düşmeye ve yumurta sarısı'ında renk bozukluğuna neden olur. Yumurta akında da pembeleşme görülür.
Önlemler olarak,Pamuk tohumu ısıl işleme tabi tutulurken aşırı ısıdan kaçınmalıdır.Gossypolü bağlamak için 2: l oranında yeme demir sülfat (Fe2SO4) katılır.
Yeme metal tuzlarının (demir sülfat) ilavesi gossypol'ün bu olumsuz etkisini giderebilir. Yeme gossypol ile orantılı olarak 2:1 veya 3:1 oranlarında demir katılması karaciğer gossypol düzeyini düşürmekte ve yumurta sarışındaki renk bozukluğu giderilerek, gossypol toksisitesinin önemli ölçüde önüne geçilebilmektedir.
