Linux dağıtımları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dağıtım kavramı, özgür yazılım felsefesinin çok alternatifli dünyasının bir sonucu olarak ortaya çıkmış, Linux'a özgü bir terimdir. Linux Dağıtımı ile vurgulanan aslında tam bir işletim sistemi olarak çalışır hale gelmiş bir özgür yazılım projeleri topluluğudur.

Bunun için sistemi kullanacak kullanıcı ya da sistemin üstleneceği göreve uygun olarak Linux çekirdeği ve birlikte binlerce özgür yazılım projesi ürünü kullanılarak birlikte çalışacak şekilde bir sistem oluşturulur.

Kullanım yaygınlıkları ve GNU/Linux dünyasına katkılarıyla öne çıkan bazı dağıtımlar vardır: Debian, Slackware, Mandriva Linux (Mandrake), Fedora Core, SUSE

Bazı projeler bu dağıtımlar temel alınarak, özel amaçlara göre hazırlanmaktadır. Çalışan CD (ingilizce: live cd), yani cd üzerine kurulu ve ayrıca diske kurulmadan çalışan sistemler bunun en sık rastlanan örnekleridir. Bu alanda en çok bilinen dağıtım Debian temel alınarak hazırlanan Knoppix ve Gentoo temel alınarak hazırlanan Pardus (yerli) ve Mandrake temel alınarak hazırlanan Turkix (yerli) sayılabilir. Bunun dışında Mepis, Slax, Damn Small Linux gibi dağıtımlar popüler çalışan cd biçimli dağıtımlardır.

Günümüzde birçok dağıtım resmi sürümlerinin yanı sıra çalışan cd olarak hazırlanan yan ürünler de sunmaktadır.

Hazır dağıtımların yanı sıra, internet depolarından kaynak kodlar alınarak hazırlanan ve deneyimli kullanıcılara hitap eden bir dağıtım modeli daha bulunmaktadır. Bu dağıtımların en popüleri Gentoo, en geniş kapsamlısı Linux From Scratch, kurulumu en rahat olanı da Source Mage'dir. Bunun yanı sıra; Rock Linux kurulması halinde size özel bir dağıtıma dönüşebilmekte ve iso olarak CD'den kurulacak şekilde hazırlanıp sunulabilmektedir. Günümüzde sunulan birçok linux dağıtılımı Rock Linux'de kurulmuştur ya da geliştirilmektedir.

Türkiye'de Fedora (eski adıyla RedHat) üzerinde geliştirilen Turkuaz, Gelecek ve Mandrake üzerinden geliştirilen Turkix, Armador OS 2006 gibi projelerden sonra TUBİTAK tarafından Pardus isimli bir dağıtım hazırlanmaya başlanmıştır.

Finansal güç açısından; Novell tarafından satın alınan ve milyar dolarlık bir bütçeye sahip Suse ve bunun yanı sıra Fedora Core'un da sahibi Red Hat linux dağıtımları ekonomik olarak en büyük özgürlüğe sahiptir. Aynı zamanda, Mandrake'nin (yeni adıyla Mandriva) arkasında ise dünya devi Vivendi-Universal şirketin bulunmaktadır.

Kullanımı ve yüklenmesi en rahat olan Linux dağıtımlarından bir tanesi PCLinuxOS dur. Bu dağıtım içerisinde bulunan araçlar sayesinde kolay ve sorunsuz kullanım desteği sağlamaktadır.

Mepis, Ubuntu, Yoper, Knoppix, Libranet, Linspire, Xandros ve Adamantix gibi birçok linux dağıtılımında da baz olarak kullanılan Debian; Google da başta olmak üzere birçok web sitesi tarafından başlıca kullanılmaktadır.

Bahsedilen dağıtımlar dışındaki belli başlı linux dağıtımları şöyledir;

• ArmadorOS 2006
• ArmadorTERMİNAL 2006
• ArmadorEMBEDDED 2006
• Kanotix (Live-CD)
• BeatrIX
• Arch
• Knoppix (Live-CD ama kurulumuda yapılabiliyor)
• Gnoppix (Knoppix'in gnome masaüstü ortamı ile gelen sürümü)
• Yellow Dog
• Conectiva
• Kurumin
• Specifix
• Turbolinux
• Aurox
• Lycoris
• Buffalo
• UHU-Linux
• Berry
• VidaLinux
• PCLinuxOS

[değiştir] Bağlantılar

• Distrowatch.Com : Yüzün üzerinde linux dağıtımının, tüm versiyonlarına ve tüm versiyonlarında kullanılan program detaylarına ulaşılabilir.
• pardus.org.tr : Tür yapımı linux
• LinuxIso.org : Başlıca linux dağıtımlarının, kimi zaman en son versiyonlarına ulaşılabilir.
• Dağıtımlar Belgesi  : Linux Kullanıcıları Derneği tarafından da kullanılan dağıtım kavramını ve belli başlı dağıtımları inceleyen ve belirli zamanlarla güncellenen bir belge