Lobi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Lobi, ABD'de, eski parlamenterlerin, parlamento (kongre) binasında meydana getirdikleri grup. İngilizce olan lobby kelimesi, hol, koridor, kulis manalarına gelir. ABD'de Temsilciler Meclisi ve Senato eski üyeleri, kongre koridorlarında dolaşırlar ve buralarda lobi adı verilen bir grup meydana getirirler. Bu gruplar resmi değildir. Amerika'da yaşayan azınlıklar vasıtasıyla, dış devletlerin menfaatlerini temin etmeye çalışan lobiler de mevcuttur.

Lobicilik önceleri suç sayılmış ve yasak edilmişti. Fakat devlet bunlarla baş edemeyince 1946 tarihli bir kanunla, belli şartlarla serbest bırakıldı. Buna göre, lobiler, hangi devlet adına çalıştıklarını, aldıkları yardımları, kimden aldıklarını bildirecekler ve fiş keseceklerdi. Bugün gelirleri milyarlarca doları bulan lobiler mevcuttur.

Amerika'da birçok önemli mesele ve konu parlamento koridorlarında lobiler tarafından halledilmektedir. Amerika'da bugün yürürlükte olan 1787 tarihli Anayasa, başkanlık hükümeti sistemini kabul etmiştir. Bu sistemde yasama organı durumundaki kongre ile, yürütmeyi tek başına temsil eden Başkan, karşılıklı olarak son derece geniş yetkilere sahiptir. Bu sistemde kongre, Başkana güvensizlik oyu verip düşüremeyeceği gibi, başkanın da, kongreyi feshederek, seçimlere gitmek yetkisi yoktur. Bu sebeple Amerika'daki sistemin işlemeyeceği, günün birinde donup kalacağı zannedilmiştir. Fakat lobi sistemi sayesinde başkanlık rejimi işleyebilmiştir. Çünkü kongre ile Başkan arasında herhangi bir konuda ihtilaf çıkarsa, araya derhal lobi girmekte ve meseleyi hallederek aralarını bulmaktadır. Yani her iki tarafı sulh edip asgari müşterekte birleşmelerini sağlamaktadır. Lobi, Başkan ile kongre arasında köprü vazifesini görmektedir. Bunlar eski parlamenterler oldukları için siyasi sahada tecrübeleri oldukça fazla politikacılardır. Bu yüzden arabuluculuk faaliyetini çok iyi başarırlar.

Lobiler, bazan dış devletlerin menfaatlerini korumak için de kurulur ve faaliyette bulunur. Hatta bunlar, Rum lobisi, Ermeni lobisi, İsrail lobisi gibi isimler alabilmektedirler. Bu lobiler belli gruplar ve devletlerin menfaatleri için çalışırlar. Mesela Rum lobisi Yunanistan lehine, Amerika Kongresinden karar çıkmasını sağlamaya çalışırlar. Aynı lobi, diğer taraftan da Amerikan Kongresinde Türkiye aleyhine faaliyetlerde bulunurlar. Türkiye'ye yapılacak askeri ve ekonomik yardımları engellemeye ve mikdarını azaltmaya çalışırlar.

Çok önemli etkisi olan lobiler için Üçüncü Meclis tabiri kullanılmaktadır. Yani Temsilciler Meclisi ve Senatonun yanında üçüncü bir meclis olarak lobi gözükmektedir. Bazıları da lobicilik için, Koridor Parlamentasizmi tabirini kullanmaktadırlar. Bunlara Kanun Simsarları diyenler de vardır.

İlk zamanlar suç sayılan lobicilik, artık bir meslek haline gelmiş ve eski parlamenterlerin inhisarından (tekelinden) çıkmıştır.