Soyuz programı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Soyuz programı (Rusça: Союз, birlik) 1960'lı yılların başında Sovyetlerin Ay projesi kapsamında başlatılan insanlı uzay uçuşu projesi. Bu proje kapsamında Soyuz uzayaracı ve Soyuz roketi geliştirildi.
ABD'nin Ay'a daha önce ayak basması üzerine Sovyetlerin Ay projesi iptal edildi. Ancak bu görev için özel olarak geliştirilen Soyuz, kendisine başka uygulama alanları buldu. Özellikle uzay istasyonlarına mürettebat ve malzeme taşımakta kullanıldı.
Konu başlıkları |
[değiştir] Tasarım
Soyuz tasarımı, bir kısmı asla gerçekleşmeyen pek çok projeye temel oluşturdu. Başlangıçta Soyuz Ay'a insan götürmek için tasarlanmıştı. Bunu ABD'nin Saturn V veya Sovyetler'in N1 roketleri gibi dev bir roket kullanmadan, dünya yörüngesine gönderilen modüllerin kenetlenerek bir uzayaracı oluşturması yoluyla yapacaktı. Bu ilk tasarımlar baş tasarımcı Sergey Korolyov ve onun tasarım bürosu tarafından yapıldı. Korolyov, Soyuz'un uçtuğunu göremeden vefat etti. Çeşitli askeri modeller tasarım sürecinde ön plana çıktı ancak asla gerçekleşmedi. Zond uzayaracı, Dünya ve Ay çevresinde sekiz şekli çizecek şekilde bir yörünge için geliştirilen bir diğer insanlı Soyuz türeviydi ancak asla bu görev için yeterli güvenilirlik seviyesine ulaşamadı, siyasi ihtiyaçlar da bunu zorlamadı. Son olarak Salyut ve Mir istasyonlarının ikmâli için geliştirilen Progress serisi insansız yük gemileri, otomatik seyir ve kenetlenme mekanizmaları içeriyordu, dünyaya dönüş için gerekli donanımları yoktu.
2006 yılında Soyuz türevleri hala Rusya'ya uzaya güvenle insan taşıma kabiliyeti sağlamaktadır. Uluslararası Uzay İstasyonu'na personel ve yük taşıyan başlıca araç, Soyuz'dur.
[değiştir] İnsanlı Soyuz uçuşları
| 1. - 20. uçuşlar | 21. - 40. uçuşlar | 41. - 60. uçuşlar | 61. - 80. uçuşlar | 81. - 100. uçuşlar |
|---|---|---|---|---|
| 1. Soyuz 1 | 21.Soyuz 22 | 41.Soyuz 39 | 61.Soyuz TM-8 | 81.Soyuz TM-28 |
| 2. Soyuz 3 | 22.Soyuz 23 | 42.Soyuz 40 | 62.Soyuz TM-9 | 82.Soyuz TM-29 |
| 3. Soyuz 4 | 23.Soyuz 24 | 43.Soyuz T-5 | 63.Soyuz TM-10 | 83.Soyuz TM-30 |
| 4. Soyuz 5 | 24.Soyuz 25 | 44.Soyuz T-6 | 64.Soyuz TM-11 | 84.Soyuz TM-31 |
| 5. Soyuz 6 | 25.Soyuz 26 | 45.Soyuz T-7 | 65.Soyuz TM-12 | 85.Soyuz TM-32 |
| 6. Soyuz 7 | 26.Soyuz 27 | 46.Soyuz T-8 | 66.Soyuz TM-13 | 86.Soyuz TM-33 |
| 7. Soyuz 8 | 27.Soyuz 28 | 47.Soyuz T-9 | 67.Soyuz TM-14 | 87.Soyuz TM-34 |
| 8. Soyuz 9 | 28.Soyuz 29 | 48.Soyuz T-10-1 | 68.Soyuz TM-15 | 88.Soyuz TMA-1 |
| 9. Soyuz 10 | 29.Soyuz 30 | 49.Soyuz T-10 | 69.Soyuz TM-16 | 89.Soyuz TMA-2 |
| 10.Soyuz 11 | 30.Soyuz 31 | 50.Soyuz T-11 | 70.Soyuz TM-17 | 90.Soyuz TMA-3 |
| 11.Soyuz 12 | 31.Soyuz 32 | 51.Soyuz T-12 | 71.Soyuz TM-18 | 91.Soyuz TMA-4 |
| 12.Soyuz 13 | 32.Soyuz 33 | 52.Soyuz T-13 | 72.Soyuz TM-19 | 92.Soyuz TMA-5 |
| 13.Soyuz 14 | 33.Soyuz 34 | 53.Soyuz T-14 | 73.Soyuz TM-20 | 93.Soyuz TMA-6 |
| 14.Soyuz 15 | 34.Soyuz 35 | 54.Soyuz T-15 | 74.Soyuz TM-21 | 94.Soyuz TMA-7 |
| 15.Soyuz 16 | 35.Soyuz 36 | 55.Soyuz TM-2 | 75.Soyuz TM-22 | 95.Soyuz TMA-8 |
| 16.Soyuz 17 | 36.Soyuz T-2 | 56.Soyuz TM-3 | 76.Soyuz TM-23 | 96.Soyuz TMA-9 |
| 17.Soyuz 18-1 | 37.Soyuz 37 | 57.Soyuz TM-4 | 77.Soyuz TM-24 | 97.Soyuz TMA-10 (beklemede) |
| 18.Soyuz 18 | 38.Soyuz 38 | 58.Soyuz TM-5 | 78.Soyuz TM-25 | 98.Soyuz TMA-11 (beklemede) |
| 19.Soyuz 19 | 39.Soyuz T-3 | 59.Soyuz TM-6 | 79.Soyuz TM-26 | 99.Soyuz TMA-12 (beklemede) |
| 20.Soyuz 21 | 40.Soyuz T-4 | 60.Soyuz TM-7 | 80.Soyuz TM-27 | 100.Soyuz TMA-13 (beklemede) |
[değiştir] İnsansız Soyuz uçuşları
| 1. - 5. uçuşlar | 6. - 10. uçuşlar | 11. - 15. uçuşlar | 16. - 20. uçuşlar | 21. - 26. uçuşlar |
|---|---|---|---|---|
| 1. Cosmos 133 | 6. Cosmos 212 | 11.Cosmos 396 | 16.Cosmos 638 | 21.Soyuz 20 |
| 2. Fırlatma arızası | 7. Cosmos 213 | 12.Cosmos 434 | 17.Cosmos 656 | 22.Cosmos 869 |
| 3. Cosmos 140 | 8. Cosmos 238 | 13.Cosmos 496 | 18.Cosmos 670 | 23.Cosmos 1001 |
| 4. Cosmos 186 | 9. Soyuz 2 | 14.Cosmos 573 | 19.Cosmos 672 | 24.Cosmos 1074 |
| 5. Cosmos 188 | 10. Cosmos 379 | 15. Cosmos 613 | 20. Cosmos 772 | 25. Soyuz T-1 |
| 26. Soyuz TM-1 |
