Yassıada Yargılamaları
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yassıada Yargılamaları 27 Mayıs 1960 Darbesi'nden (1960) sonra iktidardan uzaklaştırılan Demokrat Parti (DP) yönetiminin özel bir mahkemede yargılandığı davalar dizisidir. Yargılamalar Yassıada'da yapıldığı için bu isimle anılırlar. Yargılamalar konusundaki tartışmalar günümüzde de sürmektedir.
27 Mayıs hareketinden sonra Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes'le birlikte tutuklananlar Marmara Denizindeki Yassıada'ya yerleştirildi.12 Haziran 1960'ta kabul edilen bir yasayla DP yöneticilerinin ve bunların suçlarına katılanların yargılanması amacıyla Yüksek Adalet Divanı'nın kurulması kararlaştırıldı.Sanıkların sorumluluklarını araştırmak ve Yüksek Adalet Divanı'na verilip verilmemelerinin gerekip gerekmediğine karar vermek üzere de Yüksek Soruşturma Kurulu oluşturuldu.Yüksek Adalet Divanı'nın kararları kesin olacak, ama ölüm cezalarının infazı Milli Birlik Komitesi'nin (MBK) onayına bağlı olacaktı.6 Ekim 1960'ta MBK'nın kararıyla Yüksek Adalet Divanı başkanlığına Yargıtay 1. Ceza Dairesi başkanı Salim Başol, Yüksek Adalet Divanı başsavcılığına da Yüksek Soruşturma Kurulu üyesi Altay Ömer Egesel getirildi.
Yassıada Yargılamaları'na 14 Ekim 1960'ta başlandı.Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar, eski Başbakan Adnan Menderes, son Bakanlar Kurulu üyeleri ile milletvekiller, eski Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun'un da aralarında bulunduğu pek çok sanık, anayasayı ihlal ve öteki suçlardan yargılandılar.15 Eylül 1961'de mahkeme kararları açıklandı.Celal Bayar, Adnan Menderes, TBMM eski başkanı Refik Koraltan, eski dışişleri bakanı Fatin Rüştü Zorlu, eski maliye bakanı Hasan Polatkan başta olmak üzere 15 sanık ölüm cezasına, 402 sanık ömür boyu hapse ya da başka ağır hapis cezalarına çarptırıldı.135 sanık aklanırken beş sanığın da davası düştü.MBK yalnızca üç ölüm cezasını onayladı ve Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ile Hasan Polatkan İmralı Adasında idam edildiler.Celal Bayar'ın cezası, yaşını ileri olması nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çevrildi.
Mahkum olan öteki sanıklar daha sonra çıkan af yasalarıyla ceza sürelerini tamamlamadan serbest bırakıldılar.1970'lerin ikinci yarısında da siyasi haklarına yeniden kavuştular.Eylül 1990'da Menderes,Polatkan ve Zorlu'nun cenazeleri, İmralı'daki yerlerinden alınarak İstanbul'da yapılan anıtmezara devlet töreniyle nakledildi.
