Công bộc của dân
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Công bộc của dân hay đầy tớ của dân là cụm từ chỉ một trong các quan niệm khác nhau về trách niệm và nghĩa vụ của viên chức nhà nước.
Theo từ điển Hán Việt Thiều Chửu, công (公) có nghĩa của chung, bộc(僕) có nghĩa đầy tớ. Cụm từ "công bộc của dân" có thể được hiểu là "người đầy tớ chung của dân".
Trong thư gửi "Ủy ban Nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng" được đăng trên báo Cứu quốc số ra ngày 17 tháng 10 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: "Chúng ta phải hiểu rằng, các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc cho đến các làng, đều là công bộc của dân, nghĩa là để gánh vác việc chung cho dân chứ không phải để đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật. Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân ta phải hết sức tránh. Chúng ta phải yêu dân, kính dân thì dân mới yêu ta, kính ta."
Trên thế giới, khái niệm viên chức nhà nước là công bộc của dân (trong tiếng Anh là "servant of the people") đã có từ trước đó, trong quan niệm của người Mỹ [1], đạo Hồi [2]. Khái niệm này có lẽ đã được bắt nguồn từ nền dân chủ đầu tiên - dân chủ Athena - tại Hy Lạp thời cổ đại.
Tại Việt Nam, trước Cách mạng tháng Tám, khái niệm "viên chức nhà nước" đồng nghĩa với "quan chức" - tầng lớp được coi là "dưới vua nhưng trên dân thường", "quan là cha mẹ của dân" (quan phụ mẫu)[3]. Nhiều viên quan đã bị nhân dân phê phán. Ca dao Việt Nam có câu:
-
- Con ơi nhớ lấy câu này
- Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan.
hoặc
- Một người làm quan, cả họ được nhờ.
Sau Cách mạng tháng Tám, "công bộc của dân" là một quan niệm mới tại Việt Nam. Đây là quan niệm lý tưởng và hiếm thấy trong thực tế hiện nay tại Việt Nam, khi nhiều viên chức nhà nước vẫn tự coi mình là "quan chức" [1]. Hiện nay, "Một người làm quan, cả họ được nhờ" vẫn là quan niệm rất phổ biến trong người dân Việt Nam.
Hiện Việt Nam đang tiến hành cải cách hành chính. Một trong các mục tiêu đề ra là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, thực sự là công bộc của nhân dân.
[sửa] Chú thích
- ▲ “Freedom resides in the supreme value of the individual, in a government that is the servant of people, not their master, and in a society in which everyone has the opportunity to make a living, but in which no one is owed one.”, Rockefeller, J. D. khắc tại Rockfeller Centre
- ▲ The Political System of Islam
- ▲ Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục
[sửa] Liên kết ngoài
- Báo Diễn đàn Doanh nghiệp, Để thực sự là Công bộc của dân, Trách nhiệm của "công bộc"? ngày 05/04/2006.
- Cải cách hành chính Nhà nước
