Tây Chu
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nhà Chu (1112 - 256 TCN): Nhà Chu trị vì Trung Quốc hơn 850 năm, trong đó chia ra 2 thời kì là Tây Chu (khoảng 350 năm) và Đông Chu (~ 500 năm).
Tây Chu (1112 - 771 TCN):
Phía tây đồng bằng Hoa Bắc rộng lớn là cao nguyên đất vàng (hoàng thổ), một vùng đất đai phì nhiêu. Dọc theo lưu vực sông Kinh và sông Vị băng ngang miền Tây cao nguyên và chảy về phía đông (tỉnh Thiểm Tây ngày nay), bộ tộc Chu đã sinh sống lâu đời bằng nghề nông ở đây. Kinh Hà và Vị Hà là hai nhánh của Hoàng Hà. Trong lúc bộ tộc Chu không ngừng lớn mạnh thì mâu thuẫn nội bộ nhà Ân - Thương ngày càng sâu sắc. Thừa cơ nhà Thương suy yếu, thủ lĩnh người Chu là Chu Văn Vương và con là Chu Vũ Vương đã tấn công kinh đô Thương ở phía đông. Vua nhà Thương - Ân là Trụ phải tự thiêu mà chết. Chu Vũ Vương đóng đô ở Hạo Kinh (thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây ngày nay) và dựng nên nhà Chu, lịch sử gọi là Tây Chu.
Nhà Chu phát triển rực rỡ, có công tạo nên nền văn minh Trung Quốc. Sau khi Vũ Vương chết, con là Thành Vương còn nhỏ, em ruột Võ Vương là Chu Công Đán nhiếp chính. Chu Công là chính trị gia đại tài, có công rất lớn với nhà Chu, và có công làm cho văn minh Trung Quốc tiến mau. Ông sống trước Khổng Tử khoảng 600 năm. Chu Công là tấm gương của Khổng Tử, suốt đời Khổng Tử chỉ ước ao lập được sự nghiệp như Chu Công.
Địa bàn thống trị của nhà Chu phía bắc đến Liêu Hà, đến tận vùng Mãn Châu Lý, miền trung là Hoàng Hà, phía nam đến hạ lưu Trường Giang. Vua Chu ban đất phân phong cho anh em, họ hàng và công thần để họ kiến lập các quốc gia chư hầu. Do đó từ đây người ta mới gọi là chế độ phong kiến (phong đất kiến lập quốc gia). Vua Chu tự xưng là “thiên tử - con trời”, bắt các nước chư hầu thần phục, tiến cống. Các nước chư hầu hồi đó gồm có Tấn, Tề, Lỗ, Vệ, Yên, Tống...và nhiều nước nhỏ khác, tổng cộng trên 70 nước. Tuân Tử nói: “Con cháu nhà Chu, nếu không điên hay ngốc, thì đều được làm chư hầu nổi tiếng trong thiên hạ”. Từ đó, Tây Chu bước vào thời kỳ cường thịnh.
[sửa] Xem thêm
- Đông Chu
