אידישיזם

פֿון װיקיפּעדיע

יידישיזם איז די אידיאלאגיע פון אנטוויקלען די יידישע שפראך אין א קולטור מיט אן אייגן ליטעראטור עס איז שוין היינט נישט פארהאן אלס א באוועגונג און דאס איז היסטאריע. ^{[ביטע שטעלן א מקור]}

דאס איז נישט געבליבן אין א מציאות צוליב דעם וואס אידיש רעדער זענען א גלות שפראך^{[ביטע שטעלן א מקור]}, און געווענליך א קאלטור קען זיך נאר אויפהאלטן ווען מען האט א פאלק אויף איין פלאץ וואס נוצען דאס אלס זייער מוטער שפראך.^{[ביטע שטעלן א מקור]} ווידערום די חרדים וואס רעדן דאס יא אלס זייער שפראך זענען דאך נישט אינטערסירט צו בויען א קאלטור אן צענזור^{[ביטע שטעלן א מקור]}, און א קאלטור וואס איז צענזורירט איז נישט קיין קאלטור^{[ביטע שטעלן א מקור]}, און די פרייע אפגעפארענע חרדים זענען דאך נישט אינטערסירט צו לעבן מיט אידיש אלס זייער ערשטער שפראך^{[ביטע שטעלן א מקור]} ווייל זיי פארמיאוסן דאך אלעס אינעם אידישען לעבןס שטייגער^{[ביטע שטעלן א מקור]}.

יידישיסטען ווערן היינט באטיטולט די יחידים וועלטליכע אידן וואס געבן זיך אָפ מיט פרעזערווירן די יידישע שפראך פון אמאל אלס א קולטור און ליטעראַטור.

כדאי צו האלטן אין זינען, אז עס זענען פאראן פארשיידענע מינים "יידישיסטן"ֿֿ. היסטאריש געזען, זענען די יידישיסטן געווען פארבונדן מיט די לינקע פאליטישע אידעאלאגיעס, באזונדערס מיט בונדיזם. עס זענען אבער אויך געווען ציוניסטישע אידישיסטן, פרומע אידישיסטן, קאמוניסטישע אא"וו. היינט קען מען זאגן, אז א אידישיסט איז יעדער מענטש, וואס איז פאראינטערעסירט אין רעדן אידיש אלס א אידיאלאגיע.

[בעאַרבעטן] אדישיסטען

1. שלום בערגער
2. חיים הלוי