Leonardo da Vinci
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
 |
Dialäkt: Markgräflerisch (Ebringe) |
Leonardo da Vinci [leoˈnardo daˈvintʃi] (* 15. April 1452 in Anchiano bi Vinci; † 2. Mai 1519 uf Schloss Clos Lucé, Amboise) isch e erfolgriche Moler, Bildhauer, Architekt, Müsiker, Anatom, Mechaniker, Ingenieur, Naturphilosoph un Entdecker gsi; er wird als s'italienisch Universalgenie bezeichnet. Si Burtsort Vinci isch e Kastell oder befestigts Hüegeldorf im Florentiner Territorium (ca. 30 km westlich vu Florenz) in dr Nächi vu Empoli, vu dem d'Familie vu sinem Vadder ihr Namme abgleitet het. Verchürzt spricht mer „Leonardo“, wil da Vinci, uf alemannisch „us Vinci“, chei Familienamme isch.
Sie berühmtists Werch isch s'Gmälde vu dr Mona Lisa, wo hüt im Louvre z'Paris hängt.
Dä Leonardo da Vinci hett fasch kei Klasse vo dä Grundschuel bsuecht und er hett rächt Müeh gah zum Läsä, Schriebe und Rechne lärnä. Sin Onkel Francesco isch im Leonardo sis Vorbild gsi und hett im Leonardo d'Liebi zu dä Natur und de Tier gweckt.
Sin Vater, dä Ser Piero, isch en erfolgrichä Notar gsi, sini Muetter isch äs Buuremeitli gsi wo Caterina gheisse hett. Da Vinci's Chindheit isch vo dä trennt läbändä Eltere und vo sinere Stiefmuetter prägt gsi. Als unehelichä Sohn isch er bi dä Familie vom Vater ufgwachse.
