Венесуэла
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Шаблён:Test-WP/be/Краіна
Венесуэла («маленькая Венецыя») - самая паўночная краіна Паўднёвай Амерыкі. Абмываецца Карыбскiм морам i Атлантычным акiянам на поўначы, мяжуе з Гаянай на ўсходзе, з Калумбiяй на захадзе, з Бразiлiяй на поўднi.
Зьмест |
[рэдагаваць] Адмiнiстрацыйны падзел
Венесуэла падзелена на 23 штаты (estados), адну федэральную (сталiчную) акругу (distrito federal) и адно федэральнае ўладанне (dependencia federal) (72 дробныя астравы ў Карыбскiм моры). На мунiцыпальным узроўнi Венесуэла падзяляецца на 335 мунiцыпiй (municipios), а на базавым - на 1,084 паветаў (parroquias).
[рэдагаваць] Дзяржаўны лад
Венесуэла - федэратыўная рэспублiка. На чале дзяржавы i ўрада - прэзiдэнт, якi выбiраецца насельнiцтвам на шэсць год не больш як на два тэрмiны запар. Вышэйшы заканадаўчы орган - аднапалатная Нацыянальная асамблея (Asamblea Nacional), якая складаецца са 165 дэпутатаў, пры гэтым тры месцы замацавана за прадстаўнiкамi карэнных народаў Венесуэлы. Тэрмiн дэпутацкiх паўнамоцтваў - пяць год. Дэпутаты могуць выбiрацца максiмум на тры тэрмiны. Вышэйшы судовы орган - Вярхоўны суд (Tribunal Supremo de Justicia). Яго члены выбiраюцца на адзiн дванаццацiгадовы тэрмiн.
У краiне назiраецца культ Сiмона Балiвара.
[рэдагаваць] Прырода
Шаблён:Main
[рэдагаваць] Гiсторыя
Шаблён:Main
[рэдагаваць] Эканомiка
Шаблён:Main
Венесуэла належыць да найбольш развітых краін Лацінскай Амерыкі. Прамысловасць дае да 35% ВУП, сельская гаспадарка - 6%.
[рэдагаваць] Нафтавы сектар
Вядучае месца ў гаспадарчым комплексе займае нафтаздабыўная і нафтахімічная прамысловасць (каля 1/3 ВУП, 70% даходаў бюджэту, звыш 80% экспарту). Нафтавы сектар краіны працуе ў рамках дзяржаўнай кампаніі Petroleos de Venezuela (PDVSA), якой паміж іншым належыць сетка з 14 000 аўтазаправачных станцый CITGO (ЗША). Асноўныя раёны здабычы нафты - упадзіна возера Маракайба і паўночная частка басейна ракі Арынока. Перапрацоўка нафты ў гарадах Маракайба, Кабімас, Амуай, Пуэрта-ла-Крус, Каракас. Галоўныя парты па экспарце нафты і нафтапрадуктаў - Маракайба, Амуай, Кабімас.
[рэдагаваць] Прамысловасць і энергетыка
Здабыўная прамысловасць: нафты 128 млн. т, жалезнай руды 17 млн. т, каменнага вугалю 4 тыс. т, золата 8,1 т (1997). Здабываюць таксама басіты, нікелевыя, марганцавыя руды, серабро, алмазы і інш.
Металургія: выплаўка сталі, алюмінію. Металургічныя камбінаты ў Сьюдад-Гуаяне, Маракайба.
Машынабудаванне: вытворчасць аўтамабіляў, трактароў, сельскагаспадарчых машын, электрычнай апаратуры ў Каракасе і Баркісімета.
Энергетыка: ГЭС Гуры і Макагуа на рэчцы Карані, на долю якіх прыпадае да 1/3 усіх энергетычных магутнасцей краіны. Вытворчасць электраэнергіі 87,4 млн. кВт * гадзін (2003).
[рэдагаваць] Аграпрамысловы комплекс
Сельская гаспадарка не забяспечвае ўнутраных патрэбнасцей краіны. Сельскагаспадарчыя ўгоддзі займаюць 25% тэрыторыі краіны, асноўны земляробчы раён на поўначы і паўночным захадзе, жывёлагадоўчы - Льянас (цэнтральная Венесуэла). Пануе буйное землеўладанне. Галоўныя культуры: кукуруза, рыс, цукровы трыснёг, сорга, бульба, какава, бананы, памідоры, апельсіны, кава. З тэхнічных культур - бавоўнік і сізаль. Гадуюць буйную рагатую жывёлу, свіней, коз, авечак, птушку.
Да 1970-ых Венесуэла спаборнічала з Калумбіяй па вытворчасці кавы, пазней быў зроблены акцэнт на нафтаздабычу (з чаго ператварылася ў найбольш багатую краіну Паўднёвай Амерыкі) і сёння трымае каля 1% сусветнага рынку кавы. У апошнія гады адбываецца ўздым вытворчасці какавы (Венесуэла некалі была адным з галоўных вытворцаў, пазней саступіла Заходняй Афрыцы), у краіне вырошчваецца рэдкі сорт какавы, які лічыцца самым смачным і араматным у свеце і прымяняецца для вырабу арыгінальнага шакаладу.
[рэдагаваць] Транспарт
Галоўны від транспарту - аўтамабільны. Даўжыня аўтадарог 96 тыс. км, у тым ліку 32 тыс. км з цвёрдым пакрыццём. Галоўныя аўтамагістралі - Каракас — Сьюдад-Балівар, Каракас — мяжа з Калумбіяй. Чыгункі 682 км. Даўжыня нафтаправодаў 6370 км, газаправодаў 4010 км, нафтапрадуктаправодаў 480 км. Развіты паветраны транспарт (375 аэрапортаў і аэрадромаў). Суднаходства па рацэ Арынока і яе прытоках (7 тыс. км). Больш за 100 марскіх і рачных портаў. Галоўны порт краіны для нянафтавых тавараў - Ла-Гуайра (аванпорт Каракаса).
[рэдагаваць] Замежны гандаль
Экспарт: нафта і нафтапрадукты, жалезная руда, пракат, золата, баксіты і алюміній, сельскагаспадарчая прадукцыя.
Імпарт: харчовыя тавары, хімікаты, угнаенні, машыны і абсталяванне.
Асноўныя гандлёвыя партнёры - ЗША, ЕС, Японія.
Венесуэла - адзін з пяці заснавальнікаў нафтавага картэля АПЕК. Са снежня 2005 Венесуэла - член Меркасур.
[рэдагаваць] Насельнiцтва
Шаблён:Main
Каля 95% - венесуэльцы, народ, які ўтварыўся ад змяшэння іспанскіх заваёўнікаў і перасяленцаў з мясцовым насельніцтвам - індзейцамі аравакскай, карыбскай і іншых моўных сем'яў, а таксама з неграмі-рабамі, прывезенымі з Афрыкі. У XIX-XX ст. сюды прыехалі мігранты, пераважна з Паўднёвай Еўропы. Індзейцаў - каля 200 тысяч чалавек, пераважна ў малаасвоеных раёнах на поўдні, захадзе і ўсходзе краіны. Расавы склад: метысаў - 67%, белых - 21%, чорных - 10%, індзейцаў - менш за 2%. Большасць вернікаў - католікі. Звыш 90% насельніцтва жыве ў гарадах.
[рэдагаваць] Навука і асвета
Шаблён:Main
[рэдагаваць] Культура
Шаблён:Main
[рэдагаваць] Адносiны з Рэспублiкай Беларусь
Дыпламатычныя адносiны ўсталяваны 4 лютага 1997. Кіраўніцтвы Беларусі i Венесуэлы маюць падобныя пазіцыі па асноўных пытаннях сусветнай палiтыкi. Краiны актыўна ўдзельнічаюць у працы ААН, Руху недалучэння. У апошнiя гады актывізавалася эканамiчнае супрацоўнiцтва, а таксама развiццё двухбаковых сувязей у галіне культуры, навукі, адукацыі, у гуманітарнай сферы.
Аснову беларускага экспарту ў 2005 склалі калійныя i азотныя ўгнаенні. Назіраецца тэндэнцыя да павелічэння аб'ёмаў паставак іншых асноўных экспартных тавараў і дыверсіфікацыі экспарту: шын, электраабсталявання, дэталей і абсталявання для аўтамабіляў і трактараў, сінтэтычных ніцей. Двухбаковы таваразварот склаў звыш 15 млн. USD.
Развiццю двухбаковых адносiн судзейнiчалi:
- афiцыйны вiзiт прэзiдэнта Венесуэлы Уга Чавеса ў Беларусь у лiпенi 2006 (падпiсаны Дагавор аб стратэгiчным супрацоўнiцтве, мемарандум аб узаемапаразуменнi ў сферы палiтычных кансультацый памiж МЗС Беларусi i Венесуэлы, дасягнуты пагадненнi ў галiне нафтахiмii, металургii, сельскай гаспадаркi i ў ваенна-тэхнiчнай галiне);
- сустрэча прэзiдэнтаў Беларусi i Венесуэлы падчас самiта Руха недалучэння ў Гаване ўвосень 2006;
- вiзiт афiцыйнай дэлегацыi Рэспублiкi Беларусь на чале з Дзяржаўным сакратаром Савета Бяспекi Рэспублiкi Беларусь Вiктарам Шэйманам у Венесуэлу ў вераснi 2006 (падпiсаныя 23 пагадненнi, у тым лiку ў ваенна-тэхнiчнай галiне на агульную суму каля 1 млрд USD).
[рэдагаваць] Спасылкi
- Presidencia de la Republica de Venezuela — Сайт Прэзiдэнта Венесуэлы (па-іспанску)
- Gobierno en Linea — Сайт Урада Венесуэлы (па-іспанску)
- Asamblea Nacional — Сайт Нацыянальнай асамблеi Венесуэлы (па-іспанску)
