Mogulsko carstvo

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

Mogulsko carstvo (farsi, مغل بادشاہ, moghul bādšāh) su u Indiji osnovali Moguli, porodična loza mongolskog porijekla. Riječe "Mogul" ili "Mugal" ili "Mughal" je indoarijanski oblik za "Mongole." Na vrhuncu svoje moći, 1526-1857, carstvo je zauzimalo oblasti koje su uključivale dijelove današnjeg Avganistana, Balučistana i većinu Indijskog potkontinenta. Carstvo je osnovao mongolski vođa Babur, 1526, koji je porazio Ibrahima Lodija, posljednjeg od delhijskih sultana.

Sadržaj

1 Religija
2 Mogulski carevi
3 Baburovo ustoličenje i vladavina
4 Humajunova vladavina
5 Akbarova vladavina
6 Vladavine Džahangira i Džahan Šaha
7 Aurangzebova vladavina i propast carstva
8 Potomci
9 Alternativna značenja riječi "Mogul"
10 Takođe vidi
11 Vanjski linkovi

[uredi] Religija

Slika koja prikazuje unutrašnjost mogulske palate u Agri, Indija.

Vladajući Moguli su bili muslimani, mada su mnogi od njihovih potčinjenih bili hindusi. Kad je Babur osnovao carstvo, on nije naglasak stavio na religiju, nego radije na mongolsko nasljedstvo. Pod Akbarom, dvor je ukinuo džizju, oporezivanje nemuslimana, i izbacio upotrebu lunarnog islamskog kalendara u korist solarnog kalendara koji je bio korisniji za poljoprivredu. Jedna od najneobičnijih vjerskih ideja koje je zaveo Akbar bila je ideja dīn-i-ilahī (دين إلهي), što bi se moglo prevesti kao "božanstvena vjera," eklektička mješavina hinduizma, islama i hrišćanstva. Bila je ovo zvanična religija mogulske države, sve do Akbarove smrti. No, ovome je stao na kraj Aurangzeb, koji je bio poznat po svojoj vjerskoj isključivosti.

[uredi] Mogulski carevi

Car	Početak vladavine	Kraj vladavine
Značajni mogulski carevi
Babur	1526	1530
Humajun	1530	1556
Akbar	1556	1605
Džahangir	1605	1627
Šah Džahan	1627	1658
Aurangzeb	1658	1707

[uredi] Baburovo ustoličenje i vladavina

Početkom 16. vijeka, pod vođstvom Zahirudina Mohamada Babura (Zahir ud-Din Muhamed), Moguli su — kao potomci mongolskih, turskih, persijskiih i avganskih upadnika u jugoistočnu Aziju — zauzeli Indiju. Babur (Tigar) (1483-1530) je bio praunuk Timur Lenka (poznatog i kao Timur Hromi), tursko-mongolskog osvajača. Babur je osnivač Mogulskog carstva u sjevernoj Indiji. On je naslijedio kneževstvo Fergana u centralnoj Aziji, sjeverno od pamirskih planina. Osvojio je Kabul u Afganistanu i 1504. osnovao kraljevstvo. Napadao je sjever Indije, a 1525. je izvršio potpunu invaziju na Indiju. Aprila 1526., sa slabijim snagama došao je do ključne pobjede kod Panipata (kod New Delhi) i time osvojio sjever Indije. Babur je bio tolerantan po pitanju religije svojih podanika. Volio je kulturu i umjetnost i pokazivao se kao mecena brojnim umjetnicima. Bio je opčinjen prirodom. Finansirao je izgradnju veličanstvenih vrtova.

[uredi] Humajunova vladavina

Nakon Baburove smrti, njegov sin Humajun (1530–1556) je naslijedio težak zadatak.

Glavna vrata u mogulsku palatu, koju je prema predanju osvojio Akbar Veliki.

[uredi] Akbarova vladavina

[uredi] Vladavine Džahangira i Džahan Šaha

Tadž Mahal je najčuveniji spomenik podignut za vrijeme mogulske vladavine

[uredi] Aurangzebova vladavina i propast carstva

Veličina carstva u kasnim 1600-tim: Moguli su vladali cijelim potkontinentom osim njegovim najjužnijim dijelom.

[uredi] Potomci

Bahadur Šah I (Šah Alam I), r. 14. oktobra, 1643, u Burhanpuru, vladao od 1707-1712, u. u februaru 1712, u Lahoreu.

Džahandar Šah, r. 1664, vladao od 1712-1713, u. 11. februara, 1713, u Delhiju.

Furuhsijar (Furrukhsiyar), r. 1683, vladao od 1713-1719, u. 1719, u Delhiju.

Rafi ul-Dardžat, vladao 1719, u. 1719, u Delhiju.

Rafi ud-Daulat (Šah Džahan II), vladar 1719, u. 1719, u Delhiju.

Nikusijar, vladar 1719, u. 1719, u Delhiju.

Mohamed Ibrahim, vladar 1720, u. 1720, u Delhiju.

Mohamed Šah, r. 1702, vladar od 1719-1720, 1720-1748, u. 26. aprila, 1748, u Delhiju.

Ahmad Šah Bahadur, r. 1725, vladar od 1748-1754, u. januar 1775, u Delhiju.

Alamgir II, r. 1699, vladao od 1754-1759, u. 1759.

Šah Džahan III, vladar 1760?

Šah Alam II, b. 1728, vladao od 1759-1806, u. 1806.

Akbar Šah II, b. 1760, vladao od 1806-1837, u. 1837.

Bahadur Šah II, takođe poznat kao Bahadur Šah Zafar, r. 1775 u Delhiju, vladao od 1837-1857, u. 1862 e izbjeglištvu u Rangunu, Burma.

[uredi] Alternativna značenja riječi "Mogul"

U popularnom žargonu, naročito u novinama i na medijima, mogul takođe označava uspješnu poslovnu osobu ili magnata, koji je sam sagradio i stvorio ogromno bogatstvo i monopolsko carstvo. Ova upotreba se očito odnosi na veoma raskošno Mogulsko carstvo koje su sagradili Moguli, kraljevska loza u Indiji.