Arglwyddi Afan
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Yn 1091 fe gymerodd y Normaniaid rheolaeth dros hen deyrnas cymreig Morgannwg, o dan arweiniaid Robert Fitzhamon, arglwydd Caerloyw. Brenin Morgannwg ar y pryd oedd Iestyn ap Gwrgant (t. 1045-1093). Cadwodd rheolaeth dros ei dir yng nghwm Afan a gelwid ei ddisgynyddion yn Arglwyddi Afan tan gollon nhw eu tir a'u teitl ym 1282.