Caer Gybi (caer)
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Roedd Caer Gybi yn gaer Rufeinig sydd yn awr yng nghanol tref Caergybi, sy'n cymeryd ei henw o'r gaer.
Mae'r gaer ar lechwedd creigiog uwchben y môr, gyda muriau ar dair ochr a'r traeth ar y bedwaredd ochr, yn ffurfio hirsgwar 75 medr wrth 45 medr. Credir ei bod yn dyddio o ddiwedd y drydedd ganrif neu ddechrau'r bedwaredd ganrif. Credir bod y gaer yma at ddefnydd y llynges Rufeinig.
Ym muchedd Sant Cybi mae cyfeiriad at frenin Gwynedd, Maelgwn Gwynedd, yn rhoi'r tir yma iddo i adeiladu clas (mynachlog). Bellach mae eglwys y plwyf a'i mynwent ar safle'r gaer, ond mae'r muriau yn dal i sefyll hyd at uchder o bedair medr.
[golygu] Llyfryddiaeth
- Frances Lynch, A guide to ancient and historic Wales: Gwynedd (HMSO, 1995)
