Ymerawdwr Glân Rhufeinig
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Ymerawdwr Glân Rhufeinig oedd y teitl a roddid i reolwyr yr Ymerodraeth Lân Rufeinig yng nghanolbarth Ewrop yn ystod y Canol Oesoedd a’r cyfnod modern cynnar. Yn draddiodiadol ystyrir mai Siarlymaen, breinin y Ffranciaid, oedd yr ymerawdwr cyntaf. Coronwyd ef yn Ymerawdwr y Gorllewin gan y Pab Leo III ar 25 Rhagfyr 800. Yn 1508, ac wedyn yn barhaol wedi 1556, cymerodd y brenin y teitl "Ymerawdwr etholedig", heb deithio i Rufain i’w goroni gan y Pab. Ymddiswyddodd yr ymerawdwr olaf, Ffransis II, yn 1806.
[golygu] Rhestr Ymerodron
Sylwer nad yw’r rhifau yn dilyn ei gilydd, gan fod y rhifau yn cyfeirio at frenhinoedd yr Almaen, ac nad oedd rhai o’r rhain yn ymerawdwr.
[golygu] Brenhinllin y Carolingiaid
- Siarlymaen, 800-814
- Louis Dduwiol, 814-840
- Lothair I, 843-855
- Louis II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig, 855-875
- Siarl Foel, 875-877
- Siarl Dew, 881-887
[golygu] Brenhinllin Guideschi
- Guy III o Spoleto, 891-894
- Lambert II o Spoleto, 894-898
[golygu] Brenhinllin y Carolingiaid
- Arnulf o Carinthia, 896-899
- Louis Ddall, 901-905
- Berengar o Friuli, 915-924
[golygu] Brenhinllin yr Ottoniaid (Sacsonaidd)
- Otto I Fawr, 962-973
- Otto II, 973-983
- Otto III, 996-1002
- Harri II y Sant, 1014-1024 (noder ei fod yn cael ei alw yn Harri II fel olynydd Harri I yr Adarwr, oedd yn frenin yr Almaen 919-936 ond nad oedd yn ymerawdwr.)
[golygu] Brenhinllin Saliaidd (Ffrancaidd)
- Conrad II, 1027-1039 (olynydd Conrad I, oedd yn frenin yr Almaen 911-918 ond nad oedd yn ymerawdwr.)
- Harri III, 1046-1056
- Harri IV, 1084-1105
- Harri V, 1111-1125
[golygu] Brenhinllin Supplinburger
- Lothair III, 1133-1137 (gelwir yn Lothair III fel olynydd Lothair II, oedd yn frenin Lotharingia 855-869 ond nad oedd yn ymerawdwr)
[golygu] Brenhinllin Staufen (neu Hohenstaufen)
- Ffrederic I Barbarossa, 1155-1190 (Yn ystod teyrnasiad Barbarossa y dechreuwyd defnyddio’r term “Ymerodraeth Lân Rufeinig”.)
- Harri VI, 1191-1197
[golygu] Brenhinllin Welf
- Otto IV o Brunswick, 1209-1215 (bu farw1218)
[golygu] Brenhinllin Staufen (neu Hohenstaufen)
- Ffrederic II, 1220-1250
[golygu] Brenhinllin Luxembourg
- Harri VII, 1312-1313
[golygu] Brenhinllin Wittelsbach
- Louis IV y Bafariad, 1328-1347
[golygu] Brenhinllin Luxembourg
- Siarl IV, 1355-1378
- Sigismund, 1410-1437
[golygu] Brenhinllin Habsburg
- Ffrederic III, 1452-1493
- Maximilian I, 1508-1519 (ymerawdwr etholedig)
- Siarl V, 1530-1556 (ymddeolodd yn swyddogol yn 1558) (emperor-elect 1519-1530)
- Ferdinand I, 1556-1564 (ymerawdwr etholedig) (yn swyddogol o 1558)
- Maximilian II, 1564-1576 (ymerawdwr etholedig)
- Rudolf II, 1576-1612 (ymerawdwr etholedig; Rudolf II fel olynydd Rudolf I, brenin yr Almaen 1273-1291, nad oedd yn ymerawdwr)
- Matthias, 1612-1619 (ymerawdwr etholedig)
- Ferdinand II, 1619-1637 (ymerawdwr etholedig)
- Ferdinand III, 1637-1657 (ymerawdwr etholedig)
- Leopold I, 1658-1705 (ymerawdwr etholedig)
- Joseff I, 1705-1711 (ymerawdwr etholedig)
- Siarl VI, 1711-1740 (ymerawdwr etholedig)
[golygu] Brenhinllin Wittelsbach
- Siarl VII Albert, 1742-1745 (ymerawdwr etholedig)
[golygu] Brenhinllin Habsburg-Lorraine
- Ffransis I, 1745-1765 (ymerawdwr etholedig)
- Joseff II, 1765-1790 (ymerawdwr etholedig)
- Leopold II, 1790-1792 (ymerawdwr etholedig)
- Ffransis II, 1792-1806 (ymerawdwr etholedig)
