Επίγονοι (Μ. Αλεξάνδρου)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αμέσως μετά το περίεργο θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. οι στρατηγοί του, κατόπιν συνέλευσης υπό τη προεδρία του Περδίκκα, πρώτου των «επτά σωματοφυλάκων», στον οποίο είχε παραδώσει ο Αλέξανδρος το σφραγιστήριο δακτυλίδι του, διένειμαν το απέραντο κράτος μεταξύ τους σε «υποταγμένα βασίλεια - επαρχίες» (= Σατραπείες). Μετά από αλλεπάλληλες διαφορές και ένοπλες συγκρούσεις σε μια των οποίων φονεύθηκε ο Μελέαγρος ολοκληρώθηκε η κατανομή. Ο Περδίκκας μέγας Βασιλεύς, επιμελητής του μακεδονικού κράτους, βοηθούμενος από τον γιο του στρατηγού Αντίοχου του Μακεδόνα το Σέλευκο ως χιλίαρχος (= υπαρχηγός) και το γιο του στρατηγού Αντιπάτρου τον Κάσσανδρο ως Ηγεμών του αγήματος των Ευγενών, προχώρησε στη διανομή των "επαρχιών" που έγινε ως εξής:

• Ο Αντίπατρος στρατηγός Αυτοκράτωρ και ο Κράτερος προστάτης της Βασιλείας έλαβαν την Μακεδονία, Ήπειρο την υπόλοιπη Ελλάδα και Ιλλυρία.

• Ο Λυσίμαχος έλαβε τη Θράκη

• Ο Ευμένης ο Καρδιανός, αρχιγραμματεύς του Αλέξανδρου, έλαβε τη Καππαδοκία και Παφλαγονία.

• Ο Αντίγονος έλαβε τη Μεγάλη Φρυγία.

• Ο Νέαρχος έλαβε τη Λυκία και Παμφυλία των οποίων τη διοίκηση εμπιστεύτηκε στον Αντίγονο προκειμένου να διατηρεί προσωρινά την αρχηγία του στόλου.

• Ο Πτολεμαίος με ύπαρχο τον Ναυκρατίτη Κλεομένη έλαβε την Αίγυπτο.

• Ο Λαομέδων ο Λαρίχου έλαβε τη Συρία.

• Ο ταξίαρχος Φιλώτας έλαβε τη Κιλικία.

• Ο Μαίναδρος έλαβε τη Λυδία.

• Ο Άσανδρος έλαβε τη Καρία.

• Ο Λεοννάτος, σωματοφύλακας του Αλέξανδρου, έλαβε την παρά τον Ελλήσποντο Φρυγία.

• Ο Πείθων, σωματοφύλακας του Αλέξανδρου, έλαβε τη Μεγάλη Μηδία.

• Ο Νεοπτόλεμος έλαβε την Αρμενία και

• Ο αμβλύνους Αρριδαίος υπό το όνομα Φίλιππος έλαβε τη Σογδιανή και το τίτλο του Βασιλέως του κράτους μετά του μικρού Αλέξανδρου.

Οι ανατολικές περιφέρειες – Σατραπείες – δόθηκαν στους Βασιλείς υπό των οποίων κατέχονταν κατά το θάνατο του Αλέξανδρου δηλαδή στους Πώρο και Ταξίλη, ανεξάρτητους του Μακεδονικού κράτους, στον Οξυάρτη, πατέρα της Ρωξάνης, στον Σιβύρτιο, στον Στασάνορα, στον Αμύντα, στον Φραταφέρνη κά. Πάντες οι παραπάνω κλήθηκαν Διάδοχοι από τους αρχαίους ιστορικούς Έλληνες και Ρωμαίους, αφού έκαστος εξ αυτών επιδίωξε την ανεξάρτητη Ηγεμονία της Σατραπείας που ανέλαβαν. Αυτό είχε σαν συνέπεια όχι μόνο τη διάσπαση της ενότητας αλλά και τη διεξαγωγή μακρών μεταξύ τους πολέμων. Εκ των παραπάνω ιδίως μετά το θάνατο των αγωνισθέντων για την ενότητα Περδίκκα και Ευμένους υπερέχουσα θέση κατείχαν οι Αντίγονος, Αντίπατρος, Λυσίμαχος, Πτολεμαίος και Σέλευκος. Και από τους πέντε ο Αντίγονος αγωνίστηκε ναι μεν για την ενότητα αλλά προς ίδιο όφελος. Η εν Ιψώ μάχη που ακολούθησε το 301 π.Χ. επέφερε τη πλήρη διάσπαση του ενιαίου κράτους. Οι γιοι και οι διάδοχοι εκ των παραπάνω που το 306 π.Χ. ανακήρυξαν τους εαυτούς τους Βασιλείς αποκλήθηκαν Επίγονοι.

Τα σημαντικότερα γεγονότα που συνέβησαν μέσα σε μόλις 17 χρόνια από το θάνατο του Μ. Αλέξανδρου και κατακερμάτισαν τη Μακεδονική Αυτοκρατορία μας δίνει συνοπτικά ο παρακάτω χρονολογικός πίνακας.

• 322 π.Χ. Ο Αντίγονος ο μονόφθαλμος ή Κύκλωψ «Σατράπης» της Μεγάλης Φρυγίας αρνείται σε πρόσταγμα του Περδίκα να βοηθήσει τον Ευμένη προς κατάληψη της Παφλαγονίας και Μεγάλης Καππαδοκίας που θα αποτελούσε τη Σατραπεία του, είτε διότι δεν είχε τίποτε να ωφεληθεί από αγώνες κατά ορεινών πολεμικών φυλών, είτε διότι δεν ήθελε να ενδώσει σε εξάρτηση του επιμελητού του κράτους. Έτσι ο Περδίκκας εν ονόματι των Βασιλέων (Αλέξανδρου υιού και Αρριδαίου Φιλίππου) τον καλεί να απολογηθεί ενώπιον του και βέβαιος ότι δεν θα προσέλθει επιχειρεί εισβολή στη Φρυγία και καταλαμβάνει τους μέχρι τότε ανυπότακτους Ισαύρους. Ο δε Αντίγονος κατέφυγε στη Μακεδονία προς αναζήτηση βοήθειας από τους Αντίπατρο Κράτερο και σύμμαχο αυτών Πτολεμαίο. Τότε ο Περδίκκας παραχωρεί και την Μεγάλη Φρυγία εις τον Ευμένη.

• 321 π.Χ. Άνοιξη. Ο Κράτερος μετά συμφωνία με τον Αντίπατρο να αναλάβει την ηγεμονία της Ασίας, ενώ ο Αντίπατρος θα διατηρούσε την της Ευρώπης, εκστρατεύει και διαβαίνει τον Ελλήσποντο βοηθούμενος από τον στόλο που ηγούταν ο Αντίγονος προς ανάληψη της ηγεμονίας. Κατά της στρατιάς των τριών συμμάχων ο συνετός και εμπειροπόλεμος Ευμένης κατήγαγε περιφανή νίκη στη συναφθείσα μάχη στη περιοχή της Καππαδοκίας που είχε επί τούτου αποσυρθεί και ανέμενε. Στη μάχη αυτή φονεύεται ο Κράτερος. Τον ίδιο χρόνο ο Περδίκκας εκστρατεύει κατά του Πτολεμαίου στη Αίγυπτο επειδή δεν σεβάστηκε διαταγές του, περί της ταφής του Μ. Αλεξάνδρου, μη δυνάμενος όμως να διέλθει τον Νείλο προκάλεσε εναντίον του την οργή του στρατού του από τον οποίο και θανατώθηκε. Μετά το θάνατο και του Περδίκκα η εις Τριπαράδεισο (παρά τον Ορόντη) συνέλευση των Διαδόχων εξέλεξε επιμελητή του κράτους τον Αντίπατρο. Τότε στασίασε ο στρατός ζητώντας τις αμοιβές που είχε υποσχεθεί ο Αλέξανδρος επαπειλούμενης συμπλοκής ιππέων και πεζών, τη κατάσταση διέσωσε με δημηγορίες παραινέσεις και υποσχέσεις ο Αντίγονος που στη νέα διανομή έλαβε πλην την αρχική Μεγάλη Φρυγία, τη Λυκία, τη Παφλαγονία (εκ του Νέαρχου) και τη Λυκαονία καθώς και την αρχηγία της βασιλικής στρατιάς με το αξίωμα του Αυτοκράτορα στρατηγού.

• 320 π.Χ. Νέες εχθροπραξίες μεταξύ Αντιγόνου και Ευμένους. Μάχη της Ορκυνίας υπέρ Αντιγόνου λόγω αυτομόλησης του Ίππαρχου του Ευμένη Απολλωνίδη που συνελήφθη και απαγχονίστηκε, 8.000 οι νεκροί, φυγή του Ευμένη στο απόρθητο οχυρό Νώρα.
• 319 π.Χ. Εκστρατεία Αντιγόνου κατά Αλκέτα (αδελφού του Περδίκκα) και Αττάλου (γαμπρού του Περδίκα) Μάχη Κρητόπολης και Μάχη Τερμισού υπέρ του Αντιγόνου. Αυτοκτονία του Αλκέτα. Το ίδιο έτος πεθαίνει ο Αντίπατρος αφήνοντας επιμελητή τον Πολυσπέρχοντα, τον δε γιο του Κάσσανδρο χιλίαρχο.
• 318 π.Χ. Ο Κάσσανδρος ζητά τη βοήθεια του Αντιγόνου προκειμένου αναλάβει το θρόνο, ο Πολυσπέρχων που μαθαίνει τις κινήσεις του Κασσάνδρου αναζητά τη βοήθεια του Ευμένη. Ο Αντίγονος εκδιώκει από τη παρά τον Ελλήσποντο Σατραπεία της Φρυγίας τον Αρριδαίο και καταστρέφει το στόλο του εκ Λυδίας Κλείτονα παρά το Βυζάντιο.
• 317 π.Χ. Ο Αντίγονος μαθαίνοντας τις κινήσεις του Ευμένη καταδιώκει αυτόν από τη Φοινίκη προς τις παρά τον Ευφράτη Σατραπείες με συμμάχους του τους Σέλευκο Πείθωνα και Νέαρχο, Ήττα παρά το Κοπράτα ποταμό, υποχώρηση Αντιγόνου. Εισβολή Αντιγόνου εις Μηδία και Περσίδα. Μάχη Παραιτακηνής, νίκη Αντιγόνου με πολλές απώλειες. Επίθεση Ευμένους στη αλατούχο έρημο. Μάχη Γαμβιηνής, ήττα Αντίγονου που συνάπτει ειρήνη. Φοβούμενοι όμως οι σατράπες των περιοχών Αντιγένης και Ταντάμας τα χειρότερα συνέλαβαν τον Ευμένη και τον παρέδωσαν στον Αντίγονο ο οποίος στη συνέχεια στα Εβάτανα διέταξε να τον θανατώσουν μαζί με τους προδότες (του Ευμένη), Αντιγένη και Ευδήμου καθώς και του δικού του συνεργάτη σατράπη Πείθωνα που κρίθηκε ότι παρασκεύαζε εξέγερση. Ο Σέλευκος ορίζεται σατράπης της Βαβυλώνας.
• 316 π.Χ. Ο Αντίγονος κύριος της Ανατολής. Το γεγονός και μόνο αυτό ήταν η αιτία να συμμαχήσουν όλοι οι άλλοι εναντίον του.
• 315 π.Χ. Ο Σέλευκος σπεύδει εις Αίγυπτο και πείθει τον Πτολεμαίο σε κατά Αντιγόνου πόλεμο, τρίτος σύμμαχος ο της Θράκης Λυσίμαχος, τέταρτος ο Κάσσανδρος που είχε ανέλθει στο Θρόνο και τέλος ο της Καρίας Άσανδρος τον οποίον ο Αντίγονος είχε καταστήσει το 318 επίτροπο του κράτους του.
• 315 – 311 π.Χ. Τετραετής πόλεμος κατά Αντιγόνου. Διεξήχθη Ασία Ευρώπη και Αφρική.