Μοναρχία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Βασιλεία
Η Βασιλεία είναι ο αρχαιότερος θεσμός διακυβέρνησης, όπου ο αρχηγός του κράτους είναι ο βασιλιάs. Αυτό που την χαρακτηρίζει είναι ότι ο αρχηγός του κράτους κρατά την θέση του ισόβια σε αντίθεση με τις αβασίλευτεs δημοκρατίες όπου οι πρόεδροι εκλέγονται για ένα ορισμένο χρόνο. Ο όρος βασιλεία χρησιμοποιείται επίσης για τα άτομα και τους θεσμούς που συγκροτούν τον βασιλικό θεσμό ή το βασίλειο.
[Επεξεργασία] Ιστορική εξέλιξη
Η Βασιλεία υπήρχε ήδη από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου όπου ο Φαραώ λατρευόταν ως θεός.Το ίδιο ίσχυε και στην αρχαία Κίνα
[Επεξεργασία] Πεφωτισμένη Δεσποτεία
Με τον όρο Πεφωτισμένη Δεσποτεία (ή Πεφωτισμένη Μοναρχία) περιγράφεται η διακυβέρνηση ορισμένων μοναρχών της Ευρώπης του 18-19ου αιώνα, που επηρεάστηκαν από τις ιδέες του Διαφωτισμού. Οι "Πεφωτισένοι Μονάρχες" υιοθετούσαν τις ιδέες του Διαφωτισμού και κυρίως έδιναν έμφαση στην Λογική με την οποία προσπαθούσαν να διακυβερνήσουν την χώρα τους. Υποστήριζαν την ανεξιθρησκία, την ελευθερία του λόγου και του τύπου και την κατοχύρωση της ιδιωτικής περιουσίας. Οι περισσότεροι ασχολούνταν με τις τέχνες, την επιστήμη και την εκπαίδευση γενικά.
[Επεξεργασία] Κληρονομική και εκλεκτορική βασιλεία
Η εκλεκτορική βασιλεία είναι πιο παλιά από την κληρονομική βασιλεία.Στην εκλεκτορική βασιλεία ο κίνδυνος επαναστάσεων και εξεγέρσεων ήταν πολύ μικρότερος.Παραδείγματα εκλεκτορικήs βασιλείαs είναι η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού έθνους και η Πολωνία, ενώ στο παρόν είναι η Μαλαισία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Από τον Μεσαίωνα η Ευρώπη αρχίζει σιγά σιγά και κυριαρχείται από κληρονομικές βασιλείεs.Ο βασιλιάs βρίσκεται στην κορυφή ενός κτήματος.Το φεουδαρχικό σύστημα ήταν η βάση για την κληρονομική βασιλεία, αλλά αργότερα ο βασιλιάs προστάτευε τουs υπηκόουs του από τουs φεουδάρχεs.
[Επεξεργασία] Μορφές της βασιλείαs
Με την δημιουργία των σύγχρονων κρατών στην Ευρώπη μετά το 1500 εμφανίζονται 3 ειδη βασιλειών.
[Επεξεργασία] Απόλυτη μοναρχία
Η απόλυτη μοναρχία είναι το πιο συχνό φαινόμενο στην Ευρώπη, μέχρι τιs αρχέs του 20ου αιώνα. Σε αυτήν την περίπτωση ο μονάρχης κατέχει όλη την δύναμη στο κράτος.Ο κλήρος και οι ευγενείς χάνουν την δύναμη τους. Το πιο γνωστό παράδειγμα για έναν απόλυτο μονάρχη είναι ο Βασιλιάς Ήλιος Λουδοβίκος ΙΔ΄. Σήμερα οι απόλυτες μοναρχίες είναι λίγες και αυτές είναι το Μπρουνέι, το Βατικανό, η Σαουδική Αραβία, το Μπουτάν, καθώςκαι άλλα αραβικα κράτη στον Περσικό κόλπο.
[Επεξεργασία] Συνταγματική Κοινοβουλευτική Μοναρχία
Σε αυτό το πολίτευμα η δύναμη του μονάρχη δεν είναι πια απόλυτη,αλλά ρυθμίζεται από ένα σύνταγμα. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση ελέγχεται, τυπικά τουλάχιστον, από τον βασιλιά. Σήμερα, στην Ευρώπη το Λιχτενστάιν, αποτελεί Συνταγματική Κοινοβουλευτική μοναρχία, ενώ παλαιότερα υπήρξε η Γερμανία (1871-1918) και πολλά άλλα κράτη.
Στο Νεπάλ η Συνταγματική Κοινοβουλευτική Μοναρχία κατέρρευσε τον Απρίλιο του 2006, ύστερα από 10ετή ένοπλο αγώνα που διεξήγαγαν οι μαοϊστές αντάρτες και που στοίχισε τη ζωή σε 15.000 άτομα. Σήμερα η μοναρχία του Νεπάλ τελεί υπό αναστολή και η τύχη της θα κριθεί από απόφαση της Συντακτικής Συνέλευσης που θα προκύψει από εκλογές, οι οποίες είναι προγραμματισμένες να διενεργηθούν τον Ιούνιο του 2007.
[Επεξεργασία] Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Η Βασιλευομένη κοινοβουλευτική Δημοκρατία είναι μια υποκατηγορία της συνταγματικής βασιλείαs στην οποία ο βασιλιάς δεν έχει καμία δικαιοδοσία στις υποθέσεις του κράτους (νομοθετική και εκτελεστική εξουσία). Αυτές ασκούνται από το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση, η οποία απολαύει της εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου. Στον βασιλιά ανήκουν μόνο αντιπροσωπευτικές δικαιοδοσίες. Ο θεσμός της Βασιλευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας υπάρχει σήμερα στη Μεγάλη Βρετανία, στη Σουηδία,στη Δανία,στο Βέλγιο,στη Νορβηγία,στην Ισπανία,στο Λουξεμβούργο στην Ολλανδία, στην Ιαπωνία, στη Νέα Ζηλανδία και σε άλλες χώρες.
[Επεξεργασία] Είδη σημερινών βασιλειών
Το 2006 υπηρχαν:
1 αυτοκρατορία
- Ιαπωνία
34 βασίλεια
- Βέλγιο
- Δανία
- Ηνωμένο Βασίλειο
- Ισπανία
- Ιορδανία
- Καμπότζη
- Λεζότο
- Μπαχρέιν
- Μπουτάν
- Μαλαισία
- Μαρόκο
- Νορβηγία
- Ολλανδία
- Σαουδική Αραβία
- Σουηδία
- Σουαζιλάνδη
- Ταϋλάνδη
- Τόγκο
και τα μέλη της Κοινοπολιτείας
- Αυστραλία
- Γρενάδα
- Καναδάς
- Μπαχάμες
- Μπαρμπάντος
- Μπελίζ
- Νέα Ζηλανδία
- Παπούα-Νέα Γουινέα
- Νησιά Σολομώντα
- Τουβαλού
- Αγία Λουσία
- Τζαμάικα
1 μεγάλο δουκατο
3 πριγηπάτα
2 σουλτανάτα
- Μπρούνει
- Ομάν
9 εμιράτα
- Κατάρ
- Κουβεϊτ
- Τα 7 μέληκράτος που αποτελούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
1 κράτος φύλαρχου
1 αυτόνομο παπικό κράτος
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
[Επεξεργασία] Βασιλικοί και αυτοκρατορικοί οίκοι
Μοναρχίες που δεν υπάρχουν πια σημειώνονται με ένα *
