Παναγιώτης Δοξαράς
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Παναγιώτης Δοξαράς (Κουτήφαρι Μάνης, 1662 – Κέρκυρα, 1729) ήταν έλληνας ζωγράφος και ο θεμελιωτής της Επτανησιακής Σχολής.
Το 1664, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο, όπου έλαβε μαθήματα αγιογραφίας από τον Λέο (ή Λέω) Μόσκο. Το 1694 κατατάχθηκε στον στρατό των Βενετών και πολέμησε στην Χίο εναντίον των Οθωμανών. Το 1699 εγκατέλειψε τους Βενετούς, οι οποίο ωστόσο τον αντάμειψαν δίνοντάς του αρχικά τον τίτλο του ιππότη, και αργότερα (1721) κτήματα στην Λευκάδα.
Από το 1699 έως το 1704 σπούδασε ζωγραφική στην Βενετία και από το 1704 μέχρι το 1715 έζησε στην Καλαμάτα. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στα Επτάνησα, ανάμεσα στην Ζάκυνθο, την Λευκάδα και την Κέρκυρα.
Το έργο του Παναγιώτη Δοξαρά «σηματοδοτεί» την στροφή της ελληνικής ζωγραφικής από την βυζαντινή αγιογραφία προς την δυτικότροπη αναγεννησιακή τέχνη. Ο Π. Δοξαράς θαύμαζε του ιταλούς ζωγράφους και ειδικότερα τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, του οποίου μετέφρασε το έργο Τέχνη ζωγραφίας (Trattato della pittura). Το 1726, συνέγραψε την δική του πραγματεία Περί ζωγραφίας, η όμως οποία εκδόθηκε πολύ αργότερα (1871).
Το έργο του Δοξαρά, αν και είναι κυρίως θρησκευτικό, εντούτοις αποτελεί την πρώτη απόπειρα Έλληνα να απεικονίσει πρόσωπα «στο νατουράλε». Ζωγράφισε την «Ουρανία» (οροφή) του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, αλλά οι εικόνες του φθαρήκαν και αντικαταστάθηκαν από άλλες στα μέσα του 19ου αι. Είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας που έφτιαξε πορτρέτα, με πλέον γνωστό την ολόσωμη προσωπογραφία του κόμη Graf von der Schulenburg, στρατάρχη της Βενετίας και υπερασπιστή της Κέρκυρας.
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- Δοξαράς, Παναγιώτης: Περί ζωγραφίας, εκδ. Σπ. Π. Λάμπρου, εν Αθήναις, 1871; Αθήνα (Εκάτη 1996
- Λάμπρου, Σπ.: Συμπληρωματικαί ειδήσεις περί του ζωγράφου Παναγιώτου Δοξαρά Ν. *Ελληνομνήμων ή Σύμμικτα Ελληνικά, τ. 1, 1843
- Σάθα, Κ.: Νεοελληνική Φιλολογία, Αθήνα 1868
- Σάθα, Κ.: Τουρκοκρατούμενη Ελλάς, Αθήνα 1868
- Ηλίας Τσιτσέλης: Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, Αθήνα 1960
- Παπαντωνίου, Ζαχαρία: Κριτικά. Εστία 1966
- Δεληγιάννη, Δ.: Η Πραγματεία του Παναγιώτη Δοξαρά Περί ζωγραφίας 1726. Περ. Διπλή *Εικόνα, τεύχος 4-5, Αθήνα 1985
- Κόντογλου, Φώτη: Π. Δοξαράς - Λεξικό Κ. Ελευθερουδάκη τ. Δ΄ σελ. 700
- Κουτσιλιέρη, Ανάργυρου: Ιστορία της Μάνης. Παπαδήμας, Αθήνα 1993
- Bentchev, Ivan: Griechische und bulgarische Malerbücher. Technologie. Recklinghausen; Museen der Stadt Recklinghausen, 2004 (Beiträge zur Kunst des christlichen Ostens; Band 11, herausgegeben von Eva Haustein-Bartsch) ISBN 3-929040-74-3, S. 130-153
- Мутафов, Е.: Европеизация на хартия, София 2001, с. 143-150
- Мутафов, Емануел: Панайотис Доксарас "За живописта". Ерминия за различните верници — превод от гръцки език и коментар // Паметници, реставрация, музеи, 2004, бр. 2, май, c. 9-17
