Berreterretxeren Kantorea

Wikipedia(e)tik

Berreterretxeren Kantorea (edo Bereteretxeren khantoria) Jaurgainek Quelques légendes poétiques du pays de Soule y en Traditions Basques liburuan argitaratu zuen lehenengo. Sallaberryren arabera, bere Chants populaires du Pays Basque Berretxerretx eraila izan zen Troisvillesko kondearen aginduz. Berretxerretxeren amak Marisanz de Bustanoby omen zuen izena, XV. mendean Zuberoan oso arrunta zen izena eta hori dela eta Jaurgainen arabera XV. mendekoa izan behar du kanta. Kantaren melodiak ere, M. H. Gravel]]en arabera kantu gregoriotarraren estiloa du, eta beraz Berreterretx ez zuen Troisvillesko kondeak erail, hau 1634an bizi izan baitzen Mauleko gazteluan.

[aldatu] Kantorea

Kantoreak zaldunaren heriotz tragikoaren berri ematen du, agramontar bat, Ingalaterrako erregearen aginduz, Luis Beaumont, Leringo kontea, beamontarren buruzagia. Kontakizuna beraz, banderizoen garaian kokatuta dago. Jaurgainen arabera kanta 1434 eta 1449 artean egina dago, Leringo Kontea garai honetan egon baitzen Mauleko gazteluaren aurrean.

Haltzak ez dü bihotzik,
Ez gaztanberak hezürrik.
Ez nian uste erraiten ziela aitunen semek gezurrik.

Andozeko ibarra,
Ala zer ibar lüzia!
Hiruretan ebaki zaitan armarik gabe bihotza.

Bereterretxek oheti
Neskatuari eztiki:
«Abil, eta so egin ezan gizonik denez ageri».

Neskatuak ber'hala,
Ikusi zian bezala
Hiru dozena bazabiltzala borta batetik bestila.

Bereterretxek leihoti
Jaun Kuntiari goraintzi:
Ehun behi bazereitzola, beren zezena ondoti.

Jaun Kuntiak ber'hala,
Traidore batek bezala:
«Bereterrex, haigü bortala: ützüliren hiz berhala».

«Ama, indazüt atorra
Mentüraz sekulakoa!
Bizi denak oroit ükenen dü Bazko gai-erdi ondua!

Heltü nintzan Ligira,
Buneta erori lürrera,
Buneta erori lürrera eta eskurik ezin behera.

Heltü nintzan Ezpeldoira,
Han haritx bati esteki,
Han haritx bati esteki eta bizia zeitan idoki.

Marisantzen lasterra
Bost mendietan behera!
Bi belainez herrestan sartü da Lakarri-Büstanobila.

«Büstanobi gaztia,
Ene anaie maitia,
Hitzaz onik ez balinbada, ene semea joan da».

«Arreba, hago ixilik!
Ez otoi egin nigarrik
Hire semea bizi bada, Mauliala dün joanik.

Marisantzen lasterra
Jaun Kuntiaren bortala!
«Ai, ei, eta, jauna, nun düzie ene seme galanta?»

Hik bahiena semerik
Bereterretxez besterik?
Ezpeldoi altian dün hilik; habil, eraikan bizirik...»

Ezpeldoiko jenteak,
Ala sendimentü gabeak!
Hila hain hüllan üken-eta deüsere ez zakienak!

Ezpeldoiko alaba
Margarita deitzen da:
Bereterretxen odoletik ahürka biltzen ari da.

Ezpeldoiko bukata,
Ala bukata ederra!
Bereterretxen atorretarik hirur dozena ümen da.

—Anonimoa, XV. mendea

"http://eu.wikipedia.org../../../b/e/r/Berreterretxeren_Kantorea_d5fe.html"(e)tik eskuratuta

Kategoriak: Euskal kantak • Euskal literatura

Berreterretxeren Kantorea

Wikipedia(e)tik

[aldatu] Kantorea

Views

Nabigazioa

Bilatu

Beste hizkuntzak