تپه مصلی همدان
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
تپه مصلا
تپه طبیعی مصلا یکی از تپه‌های باستانی داخل شهر همدان است.
[ویرایش] پیشینه و نام
از اینکه در گذشته نماز عیدین را در فراز آن اقامه می‌شده‌است به این نام نامیده می‌شود. به نظر می‌رسد تپه مصلا در راستای تپه سنگ شیر و هگمتانه قرار دارد و به هم پیوسته بوده‌اند. به نظر برخی از تاریخ نگاران این تپه در دوره‌های پیش از اسلام با رونق بوده و برج و باروئی داشته که ویرانه‌هایش هنوز باقیست گرچه بعضی از صاحب نظران کاخهای دولت مادرا در فراز آن می‌دانند لیکن در دوره پارتها تپه مصلا دارای استحکا مات نظامی بوده‌است و بعضی آثار پیدا شده از آن دوره موید این نکته‌است.
تپه مصلا از سمت شمالی خود بوسیله عبور رودخانه ( آلو سجرد ) و خیابان شهدا ( شورین ) از تپه هگمتانه و بوسیله خیابان و میدان صدف از سمت جنوب شرقی از تپه سنگ شیر بریده شده‌است.
(آقای دکتر اذکائی در کتاب فرمانروایان گمنام ) پیرامون تپه مصلا می‌نویسد : مصلا ( نمازگاه) جایگاه نیایش « اردی ویسور ناهید » و اساساً معبد « آناهیتا »ی مشهور پیش از اسلام بر روی آن قرار داشته. همان معبدی که « آشیوخوس » خزاین آین را غارت کرده و در جای دیگر به نام کنونی میلچری (منوچهری فعلی ) ظاهراً برای مهر ( ایشتار) برپا بوده‌است. ودر کتاب ( هگمتانه نوشته دکتر محمد تقی مصطفوی ) آمده‌است در قسمت شرقی همدان به مسافت مختصری از جنوب تپه هگمتانه تپه بزرگ دیگری بطول تقریبی ۶۰۰ متر ( شمالی - جنوبی) و عرض تقریبی ۴۰۰ متر ( شرقی - غربی) قرار دارد. تنها اثر تاریخی این تپه بقایای برج و باروی ساده و ستبر مربوط به عهد اشکانیان بر فراز آن است).
تپه مصلا خاطرات تلخ و شیرینی از همدان در خود دارد که هر کدام بحثی جداگانه‌است. از جمله خاطرات تلخ این تپه قتل عام وحشیانه ( مرد آویچ زیاری در سال ۳۱۹ ه- ق ) است. در معرفی تندیس سنگ شیر مختصر اشاره‌ای شد توضیح دیگر اینکه پس از سه روز قتل و کشتار از مردم شهر که با شجاعت در مقابل مرد آویچ مقاومت می‌کردند بدستور مرد اویچ مردم بدنبال امان یافتن در مصلا جمع شدند. جمعیت بدون اسلحه از زن وکودک ومردان پیر و جوان خود را در محاصره جلادان مرد اویچ دیدند که نه راه گریز داشتند و نه اسلحه نبرد. گویند هزاران نفر از دم تیغ و شمشیر خو نخواران زیاری گذشتند و سینه‌های سبز تپه مصلا به خون آنان گلگون گردید.
از جمله دیگر رویدادهای تاریخی در تپه مصلی زد و خورد قزانها به سرکردگی رضا خان میر پنج با ژندارم‌ها به فرماندهیمحمد تقی خان پسیان ( ۱۳۰۹- ۱۳۴۳ ه- ق) معروف به کلنل محمد تقی خان است توضیح مختصر این که نیروی ژندارمری در اوایل دوره قاجار نخستین نیروی فرم دیده بود که انتظامات را به عهده داشت و قزاق‌ها گروه دیگر کلنل محمد تقی خان که در آلمان تحصیل کرده بودوباحکومت مستبدانه نمی‌توانست همراه شود در برخوردی با قزاقهای مقیم در همدان در تپه مصلی موقعیت هائی به دست آورد. پس از کودتای حوت۱۲۹۹ که منجر به خاتمه حکومت قاجار و روی کار آمدن دوره پهلوی شد به فرمان قوام السلطنه در خراسان کشته شد.
همچنین گفته می‌شود در دوره قاجار هنگامی که گروه شیخی‌ها که یک گروه انشعابی مذهبی بود نزاعی بین آنها و اهالی متدین شهر همدان بوجود آمده‌است که دامنه نزاع به تپه مصلی کشیده می‌شود و سنگر بندی می‌کنند ساعتها می‌جنگند. همانطور که اشاره شد حوادث و رخدادهای در تپه مصلاهر کدام جداگانه مطلبی بزرگ و قابل بحث است. امروزه تپه مصلا تقریباً در میانه شهر قرار گرفته و برخی ساختمانهای دولتی با سیمائی باز در دامنه‌های آن چهره به شهر گشوده و نظاره گر شهر پر جوش و خروش همدان هستند.
[ویرایش] منابع
تپه مصلی در وب‌گاه «همدان دروازهٔ تاریخ». (برداشت آزاد با ذکر منبع).
