جاروبرقی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
جاروبرقی یکی از وسایل خانگی مهم است، که این روزها در اکثر منازل وجود دارد. کارخانه‌های گوناگون این دستگاه را در شکل‌های مختلف ساخته و به بازار عرضه می‌کنند. بعضی از این جاروبرقی‌ها دارای کیسه زباله یکبار مصرف هستند، و بعضی دارای کیسه دایمی که قابل تخلیه و استفاده مجدد است. ساختمان جاروبرقی از دو قسمت اصلی تشکیل شده که در زیر به آنها می‌پردازیم.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] بخش الکتریکی دستگاه
مهم‌ترین قسمت الکتریکی جاروبرقی را یک الکتروموتور از نوع موتورهای کلکتوردار تشکیل می‌دهد. در اکثر وسایل الکتریکی خانگی معمولاً از موتور یونیورسال (سری DC) استفاده می‌شود. ساختمان و طرز کار آن به صورت زیر است.
[ویرایش] ایستانه (قسمت ساکن)
این قسمت از موتور که یک میدان الکتریکی دوار، برای گرداندن آرمیچر، ایجاد می‌کند از دو بخش و یک هسته آهنی تشکیل شده است. سرو ته کلافهای سیم‌پیچی با نظم و شرایط خاصی در روی تیغه‌های کلکتور که روی محور چرخانه (روتور) نصب شده است لحیم شده‌اند. هسته آرمیچر معمولاً به شکل استوانه‌ای و از جنس آهن نرم ساخته می‌شود. این قسمت را از صفحه‌های نازک که نسبت به یکدیگر عایق شده‌اند، می‌سازند. بدین صورت که آنها را کنار هم قرار داده و بعد روی یکدیگر پرس می‌کنند.
بدین وسیله از افزایش جریان‌های فوکو و در نتیجه از گرم شدن هسته جلوگیری می‌شود. هر یک از صفحه‌های عایق در محیط خود دارای تعدادی دندانه هستند که هنگام قرار گرفتن آنها در کنار هم و پرس شدن در طول استوانه رتور شیارهایی به موازات محور آن ایجاد می‌کنند تا کلافهای سیم‌پیچی در داخل آنها قرار گرفته و محکم شوند. برای کاهش تلفات ناشی از پدیده هیسترزیس جنس هسته را از فولاد نرم سیلیس‌دار انتخاب می‌کنند. زیرا این ماده دارای تلفات هیسترزیس کمی است. جنس محور موتور را از فولاد سخت انتخاب و آن را کاملاً صاف و صیقلی می‌کنند تا در تکیه‌گاه به راحتی عمل کند.
[ویرایش] گردآور
گردآور (کلکتور یا کموتاتور) از تیغه‌های جدا از هم مسی تشکیل شده است که به صورت استوانه‌ای روی محور چرخانه قرار گرفته و توسط گیره نگهدارنده در جای خود محکم شده‌اند. در فاصله بین هر یک از تیغه‌ها صفحه‌های نازکی از جنس میکا قرار گرفته تا به این وسیله تیغه‌ها نسبت به یکدیگر عایق شوند. انتهای هر یک از تیغه‌ها به شکل برجسته و دوشاخه شده است تا سر و ته کلافها به راحتی در داخل آنها قرار گرفته و لحیم شوند. در بعضی از گردآورها تیغه فاقد دو شاخه برجسته است. معمولاً سطح کموتاتور را به سیله ماشین بصورت بسیار صاف استوانه‌ای می‌تراشند. این عمل باعث کاهش اصطکاک بین سطح کموتاتور و زغال‌ها می‌شود. در ضمن عایق بین تیغه‌ها را کمی پایین از سطح تیغه قرار می‌دهند تا با زغال‌ها برخورد نکند.
[ویرایش] جاروبکها
جاروبکها (زغال‌ها) عناصری هستند که جریان الکتریکی دریافتی از شبکه را پس از یکسوسازی وارد کلافهای چرخانه می‌کنند. جاروبکها قطعات کوچکی از ترکیب زغال و گرافیت هستند. معمولاً بین جاروبکها و کموتاتور هیچ نوع روغن‌کاری نباید انجام گیرد. زیرا گرافیت جاروبکها روغن‌کاری سرخود انجام می‌دهند. جاروبکها داخل نگهدارنده جاگذاری شده و توسط فنر روی تیغه‌های کموتاتور فشرده می‌شوند. ارتباط بین برق ورودی و جاروبکها توسط سیم‌های به‌هم بافته شده مسی انجام می‌گیرد. بطوری که جاروبکها در داخل جازغالی قرار گرفته و تحت نیروی فنر با تیغه‌ها در تماس هستند. جاروبکها طوری طراحی شده‌اند که دارای عمر طولانی باشند.
[ویرایش] بخش مکانیکی
شکل ظاهری قطعات جاروبرقی برعکس قسمت الکتریکی از تنوع زیادی برخوردار است. بطوری که هر کارخانه سازنده می‌تواند برحسب سلیقه خود ساختمان خارجی دستگاه را طراحی کند و آن را بسازد. دلیل دیگر این مطلب این است که هدف سازندگان این نوع وسایل این است که تا حد امکان تولیدشان از نظر ظاهری با تولید کارخانه‌های دیگر متفاوت باشد. قطعات مختلف قسمت مکانیکی عبارت‌اند از :
سیم‌جمع‌کن: سیم‌جمع‌کن از یک قرقره، یک فنر جمع شونده نوار که به آن متصل است تشکیل شده است. مرکز فنر در یک نقطه ثابت و سر دیگرش پس از چندین دور چرخش به قسمت میانی قرقره متصل است. هنگام کشیدن سیم به خارج از دستگاه، قرقره چرخیده و فنر را جمع می‌کند، که با فشار دادن شستی آزاد شده و سیم را در جای خود نگه می‌دارد.
زباله‌دان: زباله‌دان یا مخزن جمع‌آوری زباله، در قسمت جلوی دستگاه قرار گرفته است و بعد از آن قسمت مکنده قرار دارد.
صافی: با روشن شدن موتور جارو برقی، هوا به داخل آن مکیده شده و زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کند. هوای مکیده شده علاوه بر زباله، گرد و غبار را نیز جذب می‌کند. به این خاطر لازم است این هوا که پس از مکیدن زباله، از قسمت موتور خارج و در فضای اتاق پراکنده می‌شود، تمیز باشد. به این منظور سر راه هوای خروجی از کیسه و قبل از آنکه این هوا به قسمت موتور برسد از لایه‌های اسفنجی فشرده استفاده می‌شود. در واقع اسفنج فشرده، نقش صافی یا پاک‌کننده هوای خروجی را بر عهده دارد. اگر صافی بیش از حد کثیف شود، هوا به سختی از آن عبور می‌کند. بنابراین لازم است هر از چندگاهی مناسب با کارکرد جارو، صافی را تمیز و یا نسبت به تعویض آن اقدام نمود.
