جان کولترین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

جان ویلیام کولترین (کلترین) (۱۹۲۶-۱۹۶۷) معروف به ترین (قطار) آهنگ‌ساز و نوازندهٔ ساکسیفون آمریکایی است. با وجود اینکه او از سال ۱۹۴۶ به طور پراکنده به ظبط موسیقی می‌پرداخته‌است، تا قبل از سال ۱۹۵۵ دوران آهنگ سازی و ظبط او به طور جدی آغاز نشده بود. از سال ۱۹۵۷ به بعد او تعداد زیادی آلبوم تهیه و ظبط کرد که بعضا بعد از مرگش در سال ۱۹۶۷ به انتشار رسیدند.

او که یکی از موثرترین موسیقی‌دانان جز به شمار میرود، معمولا برای تغیر غالب جز مدرن و همچنین به عنوان اصلی ترین الگوی نسلهای آتی ساکسیفون‌نوازان شناخته میشود. او به همراه کلمن هاکینز، لستر یانگ و سانی رالینز انتظار شنوندگان را برای همیشه از آوای ساز ساکسیفون تغییر دادند.

[ویرایش] ۱۹۵۹ -۱۹۵۵

تابستان سال 1955 نقطه عطفی در دوران کاری جان به شمار می‌رود. در این سال مایلز دیویس که بعد از ترک اعتیاد آماده‌ی راهندازی گروه جدیدی بود، با جان تماس گرفت و او را برای نواختن ساکسیفون در اولین گروه پنج نفری بزرگ خود دعوت کرد. دعوتی که پذیرفته شد و حاصل آن یک همکاری موفق از اکتبر 1955 تا آپریل 1957 بود. اولین نشانه‌های نبوغ کولترین در طول این همکاری هویدا شد.

از اواخر 1957 کلترین برای مدتی کوتاه با تلانیوس مانک نواخت که حاصل کار دو کنسرت معروف شهر نیویورکو فایو سپات بود. در همین مدت او شروع به رهبری گروه کرد که منجر به تعداد زیادی جلسه ظبط برای پرستیژ شد. آلبوم معروف بلو ترین حاصل همین دوران بود.

در سال 1958 او دوباره به مایلز پیوست و در همین زمان بود که توجه منتقدان به شیوه جدیدی که او در نواختن ساکسیفون ابداع کرده بود جلب شد. شیوه‌ی او که شامل نواختن تعداد زیادی نت به سرعت و در زمانی کوتاه بود برای آن زمان کاملا بدیع بود. عده‌ای از منتقدین این روش را خشن و حتی زمخت می‌دانستند. این شیوه در عین سرعت، غالب‌های تکرار شونده ایی را هم در بر می‌گرفت. ایرا گیتلر، منتقد جاز نام "ورقه‌هایی از صدا" را برای این سبک به کار برده است. این دوره همکاری کولترین با مایلز، کننبال ادرلی، بیل اوانس، و نوازنده‌های نام‌دار دیگر یکی از موفقترین گروه‌های تاریخ موسیقی جاز را به وجود آورد که آلبوم هایی نظیر به نوعی آبی|به نوعی غمگین و مایلستونز حاصل آن بود. در همین سال کولترین به ظبط کارهای خودش از قبیل آلبوم مطرح جیانت ستپز برای آتلانتیک رکوردز پرداخت. در این دوران او شروع به نواختن ساکسیفون سوپرانو کرد، سازی که در آن زمای غیر مرسوم محسوب می‌شد.

[ویرایش] کوارتت کلاسیک (۱۹۶۰ - ۱۹۶۵)

در سال 60 برای اولین بار کولترین گروهی چهار نفره (کوارتت) گرد هم آورد متشکل از پیانیست مک‌کوی تاینر، بیسیست آرت دیویس و درامر الوین جونز. او قراردادی با آتلانتیک رکوردز امضا کرد که مهمترین ثمره آن آلبوم معروف چیزهای محبوب من بود. در پایان این قرارداد کولترین با ایمپالس وارد قراداد شد و تا آخر دوران کاری بیشتر آثار خود را با همین شرکت منتشر کرد. در همین دوره‌ی زمانی اریک دلفی به گروه پیوست و گروه در ونگارد ویلیج کنسرت‌های بسیار موفقی اجرا کرد. کارهای این کنسرت نشانگر جریان جدید کاریی بود که گروه در پیش گرفته بود. جریانی که تحت تاثیر موسیقی هندی و در عین حال دو جریان جدید مدال جز و فری جز بود. این سیاق جدید واکنشهای متفاوتی را در بین منتقدین و شنوندگان برانگیخت. تا حدی که مجله دون بیت، موسیقی او را "ضد جاز" نامید [1]. شاید به خاطر همین فشار ها بود که کولترین در استدیو آلبوم‌های عادیتری اجرا می‌کرد. او با دوک الینگتن و جانی هارتمن دو آلبوم ظبط کرد و همچنین اثر ملودیک بالادز را بیرون داد.

در سال 1964 کولترین A love supreme را منتشر کرد که یکی از پیجیده‌ترین و در عین حال موفقترین آلبوم های او بود. این آلبوم منادیگر سبک جدیدی بود که او در پیش گرفته بود. سبکی که بیشتر مبتنی بر مفاهیم روحانی بود و موسیقی چند لایه‌ای را به نمایش می‌گذاشت.

[ویرایش] کوارتت دوم (۱۹۶۵ - ۱۹۶۷)

در سالهای آخر همکاریش با کوارتت کلاسیک خود، کولترین توجه روزافزونی به آوانگارد جز نشان می‌داد و به نظر می‌رسید او تحت تاثیر سبک نوازندگی آلبرت آیلر قرار گرفته است. در اواخر 1965 او انتزاعی‌تر از همیشه مینواخت و بیشتر از ساز تنور استفاده می‌کرد. در همین دوران او کارهایی از قبیل گذار (آلبوم) و چیزی جدید در نیوپورت را به همراه کوارتت کلاسیک ظبط کرد. در گام بعدی او نوازنده‌های آوانگارد جدیدی چون آرچی شپ، فیریا سندرز و رشید علی را گاها در گروه استفاده کرد. با ورود این نوازندگان گروه سیاق جدیدی در پیش گرفت که در سبک فری جز به شمار می‌رفت و باعث شد اعضا قبلی از گروه جدا شوند. به طوری که نهایتا گروه جدید کولترین را فیریا سندرز نوازنده‌ی تنور ساکسیفون، آلیس کولترین همسر جدیدش و نوازنده پیانو، جیمی گریسون نوازنده بیس و رشید علی نوازنده طبل تشکیل می‌دادند. این گروه جدید که کاملا در سبک فری جز می‌نواخت مدت زیادی دوام نیاورد چون در سال 1967 کولترین به علت سرطان کبد درگذشت. مرگ او که غالبا به مصرف بی‌رویه مواد مخدر و الکل در دوران جوانی نسبت داده می‌شود، سرآغاز انتشار انبوه موسیقی ظبط شده توسط او در سالهای آتی توسط همسرش بود.

[ویرایش] منابع

• بیوگرافی از سایت رسمی جان کولترین
• ویکیپدیای انگلیسی