ذات‌الکرسی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
پیکر آسمانی ذات الکرسی بهترین نقطهٔ شروع برای یافتن ستارگان در پاییز است. پنج ستارهٔ اصلی در آن، مانند W کنار هم قرار گرفته‌اند و با اینکه هیچکدام روشنتر از قدر اول نیستند به راحتی می‌توان شکلW یا M را مشاهده کرد. درخشانترین ستارهٔ ذات الکرسی ستارهٔ صدر (Schedar) در راس غربی W واقع است. اگراز ستارهٔ میانی W یعنی گاما-تخت‌نشین، خطی فرضی را به صدر وصل کنیم و آن را 10 برابر فاصلهٔ دو ستاره امتداد دهیم به صورت فلکی بزرگ فرس اعظم یا اسب بالدار میرسیم. ستارگان اصلی آن مربع بزرگی را می‌‌سازند که مربع فرس اعظم نامیده می‌شود و قدر ستارگان آن کمتر از قدر اول است. در یک شب تاریک برای امتحان تیزبین بودنتان می‌توانید ستارگان درون آن را بشمارید که به بیش از 12 تا هم می‌‌رسند. چارگوش بزرگ (Great square) پگاسوس (Pegasus) در افسانه‌ها اسب بالداری بوده، به گونه‌ای که مربع بزرگ، بدن و بالهای آن را تشکیل می‌‌دهد. ستارگان بزرگ از بالا طرف راست در جهت عقربه‌های ساعت به ترتیب ساق (Scheat)، مرکب (Markab)، جنب (Algenib) و فرس (Alpheratz) نام دارد، فرس ستارهٔ فوقانی چپ مربع، در واقع متعلق به پیکر آندرومدا (Andromeda) است که شامل دو ردیف از ستارگان قدر سوم و چهارم است که یک V با دهانهٔ تنگ تشکیل می‌‌دهند و نوک این V را ستارهٔ فرس می‌‌سازد.
اگر در آندرومدا، دومین جفت ستارهٔ شکلV را بسوی تخت‌نشین و به اندازهٔ فاصله خودشان امتداد دهیم به یک لکهٔ نورانی میرسیم که کهکشان مارپیچی M31 نام دارد. این کهکشان شبیه کهکشان راه شیری است که درفاصلهٔ 2.9 میلیون سال نوری از ما قرار گرفته و نزدیک‌ترین کهکشان از نظر فاصله است و با چشم غیر مسلح نیز دیده می‌شود. این کهکشان نخستین بار توسط عبدالرحمان صوفی رازی با چشم غیرمسلح رصد شد و مورد مطالعه قرار گرفت. حال دوباره نگاهی به صورت فلکی راهنمایمان تخت‌نشین می‌‌اندازیم.
اگر دو ستارهٔ آلفا و بتا که در راس عمودی ذات الکرسی قرار دارد را در جهت بتا دنبال کنیم، به صورت فلکی قیفاووس (Cepheus) میرسیم که درخشانترین ستارهٔ آن الدرامین (Alderamin) است که در عربی بازوی راست معنی می‌‌دهد و ستارهٔ درخشان بعد از آلدرامین، الفرق (Alphirk) است. ستارهٔ دلتا در قیفاووس، ستارهٔ متغییر معروفی است که درخشندگی آن هر 5.3 روز بین 4.1+ تا 5.2+ تغییر می‌کند.
این سه صورت فلکی در اساطیر باستان با هم خانواده‌ای را تشکیل می‌‌دهند که آندرومدا شاهدخت اتیوپی دختر قیفاووس و کاسیوپیا (ذات الکرسی) بوده است. دو رشته ستارگان آندرومدا را می‌توان به دو پای اسب تشبیه کرد. کاسیوپیا(Cassiopeia) یا تخت‌نشین، ملکهٔ اتیوپی ،مادر آندرومدا، طبق افسانه‌ها بر روی تختی نشسته است که چندان راحت نیست! و پادشاه اتیوپی پدر آندرومدا، قیفاووس است.
[ویرایش] منبع
- گروه اخترشناسی روجا
| ۸۸ صورت فلکی امروزی |
|---|
| آبمار • آتشدان • ارابه‌ران • اژدها • اسب بزرگ • اسب کوچک • اسکنه • آفتاب‌پرست • بادبان • بزغاله • برساووش • بره • پیاله • پیکان • تاج جنوبی • تاج شمالی • تازی‌ها • ترازو • تک‌شاخ • تلسکوپ • تلمبه • تور • توکان • جوی • چلپاسه • چلیپا • خرچنگ • خرس بزرگ • خرس کوچک • خرگوش • درنا • دلفین • دلو • دوپرگار • دوپیکر • دوشیزه • ذات‌الکرسی • روباهک • زانوزده • زرافه • زن برزنجیر • ساعت • سپر • سکستان • سگ بزرگ • سگ کوچک • سنگتراش • سه‌پایه • سه‌سو • سیاه‌گوش • سیمرغ • شاه‌تخته • شکارچی • شلیاق • شیر • شیر کوچک • طاووس • عقاب • قطب‌نما • قنطورس • قیفاووس • کبوتر • کژدم • کشتیدم • کلاغ • کمان • کوره • کوهمیز • گاو • گاوران • گرگ • گونیا • گیسو • مار • مار باریک • مارافسای • ماکیان • ماهی • ماهی پرنده • ماهی جنوب • ماهی زرین • مثلث جنوبی • مرغ بهشتی • مگس جنوبی • میکروسکوپ • نهنگ • هشتک • هندی |
