محلول جامد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
یک محلول جامد، جامدی است که دارای یک یا چند عنصر بوده و اتم‌های آنها در یک ساختمان بلوری واحد قرار گرفته و تشکیل یک فاز واحد را بدهند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] محلول جامد از نوع بین نشینی
۵ عنصر (B,H,N,C,O) که شعاع اتمی آنها کمتر از ۱ آنگستروم است، دارای اندازهٔ بسیار کوچکی بوده و معمولاً در فضاهای خالی بین اتم‌های عناصر دیگر (معمولاً فلزات واسطه) و در ساختمان کریستالی آنها قرار گرفته و تشکیل محول‌های جامد از نوع بین نشینی را می‌دهند.
به علت محدود بودن فضاهای خالی بین اتمی، این حلالیت معمولاً در حد بسیار محدودی صورت می‌گیرد.
به عنوان مثال می‌توان به WC (کاربید تنگستن) اشاره کرد.
[ویرایش] محلول جامد از نوع جانشینی
در این نوع محلول‌های جامد، اتم‌های عنصر حل شونده بجای اتم‌های عنصر حلال و در ساختمان کریستالی آن قرار می‌گیرند.
مقدار حلالیت در این حالت می‌تواند از مقدار محدودی تا ۱۰۰ درصد تغییر کند.
[ویرایش] انواع محلول جامد جانشینی
- محلول جامد از نوع جانشینی تصادفی
- محلول جامد از نوع جانشینی دسته‌ای (خوشه‌ای)
- محلول جامد از نوع جانشینی منظم
[ویرایش] خواص مکانیکی محلول‌های جامد
مواد حل شونده، معمولاً در شبکهٔ اصلی (حلال) تنش ایجاد می‌کنند. این تنش‌ها جلوی حرکت نابجایی‌ها (دیسلوکاسیون‌های فعال) را گرفته و باعث کمتر شدن تغییر شکل مومسان (تغییر شکل پلاستیک) ماده شده و سختی آن را افزایش می‌دهند.
[ویرایش] محلول‌های جامد فوق اشباع
محلول‌های جامد فوق اشباع معمولاً از طریق کوئنچ کردن از دمای بالا بدست می‌آیند. هنگام کوئنچ کردن، مادهٔ حل شونده فرصت کافی برای نفوذ و رسوب نداشته و در ساختار شبکهٔ حلال به دام می‌افتد.
مثالی از این مورد، مارتنزیت است که محلول جامد فوق اشباع کربن در آهن است.
شبکهٔ بلوری محلول‌های جامد فوق اشباع معمولاً متفاوت از شبکهٔ محلول‌های تعادلی است.
[ویرایش] جستارهای وابسته
- ترکیب بین فلزی
