Antón Vilar Ponte
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Antón Vilar Ponte (Viveiro 1881 - A Coruña 1936), foi un dos principais alentadores do galeguismo de preguerra. Xornalista incansábel e de excepción, as páxinas de varios xornais e revistas -A Nosa Terra, Nós, La Voz de Galicia, El Pueblo Gallego, El Noroeste, etc.- serán a palestra dende onde faga chegar o seu ideario.
Moitas das súas propostas (inseridas no traballo das primeiras Irmandades da Fala), foran posteriormente asumidas por símbolos do galeguismo como Daniel Castelao.
O traballo e as reflexións de Vilar Ponte contextualízanse nun momento de desenvolvemento intelectual e estético en toda Europa, e que na Galiza coincidiu co agromar de dúas posturas enfrontadas no seo do galeguismo. Dunha banda, a corrente culturalista (de dereitas, personificada por Risco, Pedrayo e Cuevillas) e, da outra, a máis activista politicamente (de esquerdas, con Lugrís, Euxenio Carré ou Vítor Casas).
De feito, Antón Vilar Ponte faría parte deste segundo grupo, xuntamente con Xohán Vicente Viqueira. A súa propia visión do nacionalismo galego inclúeo dentro desta corrente, pois defendía construír os sistemas políticos desde a racionalidade e desde o servizo ás persoas, xa que consideraba as persoas de forma individual e non como ente abstracto (contrariamento do que defendían os culturalistas).
Igualmente, prescindía das paixóns e apelaba á racionalidade. Estes razoamentos, a priori críticos co nacionalismo galego, utilizounos Vilar Ponte contra o nacionalismo español:
¿Incondicionaes d'Hespaña? A incondicionalidade é escravitú. A incondicionalidade inda non se da no senso natural para que poida dárese no senso político. Condicional é o mais respetabre da vida: a relación entre pais e fillos, dentro da familia. ¿Cómo poden existir parvos que falen da santa incondicionalidade a un Estado, sempre cousa artificiosa e mudabre.
E é que, segundo Vilar Ponte, os sistemas sociais constrúense historicamente pola Humanidade, co que acontecería o mesmo cos conceptos nación e Estado: se os constrúen os seres humanos, non son realidades eternas nin feitos que determinen ou deban determinar, en principio, unha imposición moral para as persoas. Este punto de vista bate frontalmente co tipo de discurso historicista que predominaba nos nacionalismos do século XIX e de comezos do século XX.
[editar] Obra
- A patria do labrego (1905)
- Entre dous abismos (1920).
- Almas mortas (1922).
- O mariscal (1926), xunto a Ramón Cabanillas.
- Os evanxeos da risa absoluta (1935).
- Noiturno de medo e morte (1935).
- O sentimiento liberal na Galiza
- Os nosos valores
- Do cosmopolitismo
- Do universalismo e da mansedume galega.
- Escolma de artigos nazonalistas (1936).
[editar] Fontes para este artigo
- Discursos a nazón galega, publicado en A Nosa Terra (nº 76, 25 de decembro de 1918).
- Sobre la autonomía regional, publicado no xornal El Pueblo Gallego e recollido no libro Pensamento e sementeira (Buenos Aires, Eds. Galicia - 1971)
- MEIRINHO Guede, V. Falsa essência e utilidade verdadeira (sobre a teoria e a praxe de Antão Vilar Ponte), publicado na revista Agália nº 73-74 (1º semestre 2003).
