Charles de Montesquieu
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
O aristocrata Charles-Louis de Secondat, señor de La Bredé e Barón de Montesquieu, naceu en 18 de xaneiro de 1689 perto de Bordeos, Francia, e faleceu o 10 de febreiro de 1755. PolÃtico, filósofo e escritor francés, fillo dunha familia nobre, debe a súa fama teorÃa da separación dos poderes, actualmente consagrada en moitas das modernas constitucións nacionais.
Tivo formación ilustrada cos padres oratorianos, de xeito que se mostrou axiña como un crÃtico severo e irónico da monarquÃa absolutista decaente, ben como do clero.
Ãndice[agochar] |
[editar] Obras
Montesquieu escribiu varias obras, gañou notoridade e exerceu notable influencia. Contribuiu tamén para a Enciclopedia e foi unha das maiores figuras da Ilustración.
[editar] Cartas Persas
En 1721, publicou Cartas Persas, obra da súa xuventude, un relato imaxinario, baixo forma epistolar, sobre a visita de dous persas, Rica e Usbeck, a ParÃs. Eles escriben para os seus amigos na Persia todo o que vén aló. Por medio desta narrativa, critica os costumes, as institucións polÃticas e os abusos da Igrexa e do Estado na Francia da época.
[editar] O espÃrito das leis
Montesquieu elaborou unha teorÃa polÃtica, que aparece na súa obra máis famosa O EspÃrito das Leis (1748), inspirada en Locke e no estudo das institucións polÃticas inglesas, é unha obra voluminosa, dividida en 6 partes, cada cal en varios libros, composta de moitos capÃtulos. Nela discute sobre das institucións e das leis, e busca compreender as diversas lexislacións existentes en diferentes lugares e épocas. A pertinencia das observacións e a preocupación co método permiten atopar en seu traballo elementos que prenuncian unha análise sociolóxica. Eis algunhas das principais ideas de Montesquieu:
As leis escritas ou non, que gobernan os pobos, non son fruto do capricho ou do arbitrio de quen lexisla. Ao contrario, decorren da realidade social e da historia concreta propria ao pobo considerado. Non existen leis xustas ou inxustas. O que existe son leis máis ou menos adecuadas a un determinado pobo e a unha determinada circunstancia de época ou lugar. O autor procura establecer a relación das leis coas sociedades, ou aÃnda, co espÃrito desas.
O que Montequieu describe como espÃrito xeral dunha sociedade aparece como resultante de causas fÃsicas (o clima), causas morais (costumes, relixión...) e as máximas dun goberno (ARON, R.). Modernamente, serÃa o que chamamos dunha identidade nacional que se constitue conforme os factores citados acima.
As máximas anteriormente descritas dicen respeito aos, segundo o proprio autor, tipos e conceitos que darÃan conta daquilo que as causas non abranxe. Serian o principio e a natureza dun goberno.
- Natureza: aquilo que fai un goberno ser o que é, determinado pola cantidade daqueles que detén a soberania;
- Principio: o que pón ese goberno en movemento, o principio motor en linguaxe filosófica, constituÃdo polas paixóns e necesidades dos homes.
Montesquieu distingue tres formas de goberno: República, monarquÃa e despotismo. Os tipos de gobernos e as súas máximas:
- República - soberanÃa nas máns de moitos (de todos = democracia - dalguns = aristocracia) - principio é a virtude;
- MonarquÃa - soberanÃa nas máns dun só segundo leis positivas - principio é a honra;
- Despotismo - soberania nas máns dun só segundo o arbÃtrio deste - principio é o medo;
A pesar de beber na fonte dos clásicos (notadamente Aristóteles) o seu esquema de gobernos é diverso do daqueles: Montesquieu, ao considerar democracia e aristocracia un mesmo tipo e falar do despotismo como un tipo en si e non a corrupción doutro (da monarquÃa no caso), mostrase máis preocupado coa forma con que será exercido o poder: se será segundo leis ou non.
Para Montesquieu, a forma republicana de goberno só serÃa viable en rexións pequenas, como as cidades gregas da antigüidade e as cidades italianas da Idade Media. Para os grandes Estados, só serÃa posible o despotismo (absolutismo) e as monarquias. El simpatizaba coa monarquÃa constitucional (liberal) á moda inglesa, e foi apartir dunha viaxe á Inglaterra que elaborou a súa teorÃa da separazón dos 3 poderes.
Ao procurar descobrir as relacións que as leis ten coa natureza e o principio de cada goberno, Montesquieu desenvolve unha alentada teorÃa de goberno que alimenta as ideas fecundas do contitucionalismo, polo cal se busca distribuir a autoridadepor meios legais, de modo a evitar o arbÃtrio e a violencia. Tais ideas se encamiñan para a mellor definición da separazón dos poderes, aÃnda hoxe unha das pedras angulares do exercicio do poder democrático. Montesquieu admiraba a constituición inglesa, mesmo sen compreendéla completamente, e describiu cuidadosamente a separazón dos poderes en Executivo, Xudiciario e Lexislativo, traballo que influenciou os elaboradores da constituición dos Estados Unidos. O Executivo serÃa exercido por un rei, con dereito de veto sobre as decisións do parlamento. O poder xudicial non era único, porque os nobres non poderian se xulgados por tribunais populares, mais só por tribunais de nobres; portanto Montesquieu non defende a igualade de todos perante a lei. O poder lexislativo, convocado polo executivo, deberÃa ser separado en dúas casas: o corpo dos comuns, composto polos representantes do pobo, e o corpo dos nobres, formado por nobres, hereditario e coa faculdade de impedir (vetar) as decisións do corpo dos comuns. Esas dúas casas terian asembleas e deliberacións separadas, asà como intereses e opinións independentes. Refletindo sobre o abuso do poder real, Montesquieu conclui que "só o poder frea o poder", daà a necesidade de cada poder manterse autonomo e constituÃdo por persoas e grupos diferentes.
É ben verdade que a proposta da división dos poderes aÃnda non se atopa en Montesquieu coa forza que costumouse posteriormente a atribuirlle. En outras pasaxes da súa obra, el non defende unha separazón tán rÃxida, pois o que el pretendia de feito era realzar a relación de forzas e a necesidade de equilÃbrio e harmonia entre os tres poderes.
Montesquieu non era un revolucionario. A súa opción social aÃnda era pola súa clase de orixe, a nobreza. El soñaba apenas coa limitación do poder absoluto dos reis, pois era un conservador, que querÃa a restaurazón das monarquÃas medievais e o poder do Estado nas máns da nobreza. As conviccións de Montesquieu refletense á súa clase e portanto o aproximan dos ideais dunha aristocracia liberal. Ou sexa, el critica toda forma de despotismo, mais non aprecia a idea do pobo asumir o poder. A súa crÃtica, no entanto, serviu para desencadear a Revolución Francesa e instaurar a república burguesa.
[editar] Das leis en súas relacións cos diversos seres
A lei como natural dos seres, proprio deles. A lei deriva da natureza das cousas e non do arbitrio dun, cal sexa a crÃtica ao sistema hobbesiano.
[editar] Das leis da natureza
- a paz;
- impulso pola procura de alimentos;
- relación entre os sexos;
- desexo de vivir en sociedade;
No estado de natureza hai paz, segundo Montesquieu, pois neste estado os homes temense e o medo impede que se ataquen no que cada un se sente inferior con relación ao outro. Será somente coa constituición da sociedade cando os homes perderán ese medo e se enfrentarán.