Srpsko narodno pozorište
Izvor: Wikipedija
Srpsko narodno pozorište (hrv. Srpsko narodno kazalište) najstarije je profesionalno kazalište u Srba. Osnovano je 1861. godine u Novom Sadu i od tada neprestano funkcionira.
Sadržaj |
[uredi] Povijest
Krajem 1860. godine, u Srpskom dnevniku, Jovan Đorđević počinje objavljivati svoje poznate članke u prilog osnivanja Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu, tada centru srpske kulture u Austro-Ugarskoj monarhiji.
Godinu dana kasnije, 28. srpnja (16. srpnja po starom kalendaru) 1861., na sjednici Srpske čitaonice u Novom Sadu, kojom je predsjedavao Svetozar Miletić, osnovan je prvi profesionalni teatar pod imenom Srpsko narodno pozorište, sa zadatkom da:
- »...pozorišnu umetnost u našem narodu podiže, njen opstanak i razvitak stalno utvrđuje i na svagda obezbeđuje, da narodnoj drami, a s njome i narodnoj književnosti nov polet daje, da školu i semenište ustanovljava za one roda našeg sinove i kćeri, koji se ovoj plemenitoj veštini posvetiti žele, da pozorišnu struku, trudom i oskustvom veštih, obrazovanih i oduševljenih muževa na onaj stepen visine i savršenstva uznosi, sa kojih će nam pozorište za ceo narod postati školom morala, uzorom i obrascem dobrog ukusa, nosiocem prosvete i izobraženosti, budilnikom narodne svesti, čuvarom narodnog duha i jezika, ogledalom sjajne i tužne prošlosti i blagovesnikom sretnije budućnosti naše.«
Za prvog ravnatelja SNP-a je postavljen Jovan Đorđević, a nalazilo se u zgradi tzv. »pozorišta Dunđerskih« u dvorištu sadašnjeg hotela »Vojvodina« u centru Novog Sada. Tu se nalazilo do 1928., kada zgrada strada u požaru.
Godine 1868., SNP gostuje u Beogradu. Knez Mihajlo, oduševljen novosadskim glumcima, poziva Jovana Đorđevića da i u Srbiji osnuje stalno kazalište. Prihvaćajući poziv kao čast i izazov, ravnatelj sa sobom odvodi i polovicu novosadskog ansambla i sedam godina poslije nastanka SNP-a, u Beogradu se osniva Narodno pozorište.
Srpsko narodno pozorište se održalo jer je zaista bilo narodno. Njegovi glumci nisu bili samo umjetnici, nego i kulturni misionari koji su samoprijegorno i postojano, životnom riječju sa pozornice bitno utjecali na svijest naroda. U Pozorištu je, u prvim danima svoga rada, najveći dio vremena provodilo na gostovanjima, izrasla grupa velikana glumišta: Dimitrije Ružić, Draginja Ružić, Laza Telečki, Miša Dimitrijević, Ilija Stanojević, Dimitrije Spasić, Draga Spasić, Milka Grgurova, a među njima i najveći umjetnik srpskog glumišta, čarobnjak koji je na pozornici mogao sve, Pera Dobrinović, čiji se i spomenik, uz spomenik Jovana Sterije Popovića, nalazi ispred nove zgrade SNP-a. To je prvi spomenik koji je podignut jednom glumcu u bivšoj Jugoslaviji.
Nakon što je »pozorište Dunđerskog« izgorjelo, kazalište se seli u tadašnji »Memorijalni Dom kralja Aleksandra«, kasnije »Dom kulture« i današnje »Pozorište mladih« u ulici Ignjata Pavlasa. U periodu od nastanka do Drugog svjetskog rata, Pozorište je mijenjalo svoje ime: »Leteće diletantsko pozorište«, »Novosadsko-osječko pozorište«, »Dunđersko pozorište«, »Narodno pozorište Dunavske banovine«.
Nakon Drugog svjetskog rata, Pozorište dobija ime »Vojvođansko narodno pozorište«. U njemu se osnivaju nove umjetničke jedinice, Opera i Balet. Od novembra 1951., vraća mu se prvobitno ime, a od 1956. se u njemu odigrava i Sterijino pozorje, festival domaćeg dramskog stvaralaštva, koje je osnovano na inicijativu koja je potekla iz SNP-a.
Tokom svoje povijesti, nakon Jovana Đorđevića, pozorište su vodili mnogi ravnatelji, među kojima je najznačajniji Miloš Hadžić, čiji se period naziva i »zlatnim periodom SNP-a«.
Godine 1981., u 120. sezoni, Pozorište dobija novu zgradu u koju je ušlo 28. ožujka i taj dan je ustanovljen kao »Dan SNP-a« kada se sumiraju jednogodišnji umjetnički rezultati i nagrađuju najbolja individualna i kolektivna umjetnička ostvarenja.
[uredi] Nova zgrada SNP-a
Nova zgrada, bijelo mramorno zdanje u centru Novog Sada, na Pozorišnom trgu, prostire se na preko 20 000 kvadratnih metara i ima najveću kazališnu scenu u Srbiji i Crnoj Gori. Posjeduje tri scene, Veliku scenu »Jovan Đorđević« sa 940 mjesta, Malu scenu »Pera Dobrinović« sa 373 mjesta i Kamernu scenu. Zgrada je opremljena probnim salama za zbor i orkestar, baletskom salom i velikim brojem scenskih i tehničkih radionica.
[uredi] Umjetničke jedinice i uprava
Sadašnji ravnatelj Srpskog narodnog pozorišta je Milivoje Mlađenović.
Ravnatelj Opere je dirigent Berislav Skenderović. U okviru opere rade i Zbor i Orkestar SNP-a.
Ravnatelj Baleta je velikan novosadske baletske scene Rastislav Varga.
Ravnatelj Drame je Dušan Petrović.
Ove tri umjetničke jedinice opslužuju Radne jedinice Tehnika, Marketing, kao i zajedničke službe.
[uredi] Umjetnici SNP-a
[uredi] Glumci
[uredi] Pjevači
- Valentina Milenković - sopran
- Milica Stojadinović - sopran
- Danijela Jovanović - sopran
- Svitlana Dekar - sopran
- Sanela Mitrović - sopran
- Senka Soldatović - sopran
- Vesna Petrović - sopran
- Marina Pavlović-Barać - mezzosopran-alt
- Jelena Štulić - mezzosopran
- Violeta Srećković - mezzosopran
- Slavoljub Kocić - tenor
- Saša Štulić - tenor
- Saša Petrović - tenor
- Nenad Marinković - tenor
- Igor Ksionžik - tenor
- Miodrag Milanović - bariton
- Branislav Vukasović - bariton
- Vasa Stajkić - bariton
- Branislav Jatić - bas
- Nikola Nikolić - bas
- Vladimir Zorjan - bas
- Laura Pavlović - sopran
[uredi] Plesači
[uredi] Dirigenti
- Imre Toplak
- Ion Iancu
- Željka Milanović
- Mladen Jagušt
- Miodrag Janoski
- Vesna Kesić-Krsmanović [dirigent zbora]
[uredi] Redatelji
[uredi] Vanjske poveznice
Napomena – Veći dio teksta i slike preuzeti sa službene Internet stranice SNP-a
