Savaium
E Vicipaedia
Savaium (Samoane: Savai‘i ; in oratione florida, Salafai), terra originalis plerorumque populorum Polynesianorum, est maxima insula Insularum Samoanarum et maior principalis insula civitatis Samoae. Terra est latitudine 40 km, longitudine 70 km; in medio, Matavanu, mons ignifer altitudine 6,096 pedum, eruptionem annis 1902–1911 novissime fecit. Partes orarum maritimarum, praecipue litoris australis, sunt abruptae et saxosae. Clima est semitropicalis et ferme placida; temperatura mediocritate est 29ºC. Venti aquilonares, arida flabra et lenissima, a mense Maii ad mensem Novembris plerumque flantur; tempus humidum pluviumque est a mense Novembris ad mensem Martis.
Sunt in Savaio nonnulli situs praehistorici clari: cataracta prope Mu Pagoam; Fafa, aditus in Hades, in Mulinuu promontorio; foramina efflantia Alofaagae; lavae cursus Saleaulae; tumulus Pulemeleianus; Vestigium Mosi; et alii situs antiqui, naturales et artificiales.
Ora septentrionalis stationem Matautui offert, ubi naves saeculi XIX ancoram iicierunt, sed portus maximi hodie sunt Asau et Salelologa. Viginti milia passuum ab "International Dateline" stat Falealupum, vicus occidentalissimus in Samoa et in Oceano Pacifico Australi.
Solent peregrinatores videre silvas reservatas Falealupi (Anglice: Falealupo Rainforest Preserve) et Tafuae (Anglice: Tafua Peninsula Rainforest Preserve), explorare lavae cavernam Falealupi (Anglice: Falealupo Lava Tube Trail), et adiuvare conatum ad Chelonias mydas (vulgo: testudines virides) servandas in vico Auala (Anglice: Auala Green Turtle Conservation Program).
Fere 50,000 homines Savaium incolunt. Traditur gravissimos dominos honoresque civiles Savaii esse Sex Potestates (Samoane: Pule e Ono i Salafai). Olim insulae erant tres divisiones civiles: Faasaleleaga in oriente, Latus Taoae (Samoane: Le Itu o Taoa) in septentrionibus, et Latus Faatoafei (Samoane: Le Itu o Faatoafe) in meridie et occidente. Post bellum contra Aanam (anno 1830), Latus Taoae "Latus Virorum" saepe appellatur; Latus Faatoafei, "Latus Feminarum."
[recensere] Fontes
Krämer, Augustin [Friedrich]. 1902 Die Samoa-Inseln. Vol. 1. Stuttgart: Nägele.
———. 1903. Die Samoa-Inseln. Vol. 2. Stuttgart: Nägele.
Turner, George. 1884. Samoa a Hundred Years Ago and Long Before. London: Macmillan.
