Grossbritannien und Nordirland
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Grossbritannie u Nordirland« |
|
||||||
| Wahlspruch: "Dieu Et Mon Droit" frz., "Gott un myn Rächt" |
||||||
| Amtssprache | Englisch, usserdäm Walisisch un Schottisch-Gälisch | |||||
| Hauptstadt | London | |||||
| Staatsform | Konstitutionelle Monarchie | |||||
| Staatsoberhaupt | Königin Elizabeth II. | |||||
| Premierminister | Gordon Brown | |||||
| Fläche | 244.101 km² | |||||
| Iiwohnerzahl | 58.789.194 | |||||
| Bevölkerungsdichte | 241 Iiwohner pro km² | |||||
| BIP/Iiwohner | 30.140 US-$ (2004) | |||||
| Währung | Pfund Sterling, £, GBP | |||||
| Zeitzone | UTC | |||||
| Nationalhymne | God Save the Queen | |||||
| Kfz-Kennzeichen | GB | |||||
| Internet-TLD | .uk und .gb | |||||
| Internationale Telefonvorwahl | +44 | |||||
 |
||||||
 |
||||||
Ds Vereinigte Königriich (engl.United Kingdom) oder Grossbritannie u Nordirland isch e konstitutionelli Monarchie im Nordweschte vo Europa. Dr gröschti Inselstaat vo Europa besteit us de Landesteil Wales, England u Schottland uf dr Insel Grossbritannien u Nordirland. Ds UK isch 1920 bildet worde, wo die Republik Irland unabhängig worde isch.
Im dütsche Sprachrum (so ou Hie) wird dr Name meischt als Vereinigtes Königreich oder Grossbritannien verkürzt. Allerdings bezeichne die Näme verschiedeni Teil vo der Insel. Unter Grossbritannie versteit me d'Houptinsel, wo England, Schottland u Wales liege, aber nit s'benachbarte Nordirland. Ungünschtig isch hingege d'Bezeichnig England. Zwar isch England dr gröschti Teil, aber ebe nur en Teil vom United Kingdom.
Woher das Gross in Grossbritannien stammt, wird klar wenn mes in Französisch aluegt: Grande-Bretagne. Allerdings im Unterschied zu de Bretagne im Dütsche. D Bezeichnig Britannia hingege stammt us em Wortschatz dr Urengländer, em keltische Birth, was buntfarbig ode gfleckt bedütet.
[ändere] Klima und Vegetation
Ds'Klima vo Grossbritanie u Nordirland variiert, isch aber gmässigt. Es isch ufgrund vom Golfstrom erheblich wärmer als in Gebiet uf em glich Breitengrad (z.B.Polen). Allgemein isch ds Klima im Süde wärmer und Trochener als im Norde.
Dr Wind chunt houptsächlich vo Nordweschte, vom Atlantische Ozean her. Während me als dr Hälfti vom Jahr isch dr Himmel bewölkt. Ds'Land isch relativ selte vo Naturkatastrophe betroffe, vor allem im Winter chöi allerdings starchi Sturmwinde und Überschwemige uftrete.
Dregemengi betreit im Norde durchschnittläch 1000 Millimeter im Jahr, im Süde 700 Millimeter. D'Grafschaft Essex isch die Trochenschti Gegend, obwohl a über 100 Tage im Jahr rege fällt. Dr Loub-und Mischwald, wo früher wit verbreitet gsi isch, isch uf 8% zrugdrent worde.
[ändere] Gschicht
Grossbritanien hett vor ca. 100 Johr s gröscht Empire gha wos git sie hei öbe e viertu vor ganze Wäut beherscht was uf das zrugfüuere isch da si sehr vortgschritte si gsi ihr Industrie
[ändere] Geographi
Dr gröschti Teil vo England besteit us flache Ebene. E imaginäri Linie zwische de Flüss Tees und Exe teilt England in en arg flache und ine eher hügelig Teil. Di wichtigschte Gebirgskette von Nord nach Süd sind: Cumbrian Mountains, d'Pennines, dr Peak District, d'Cotswolds und d'Chilterns. Die wichtigschte Flüss sind: Themse,Severn,Trent,Great Ouse und Humber. Di gröschte Städt sind London,Birmingham,Manchester, Sheffield, Liverpool, Leeds, Bristol und Newcastle-upon-Tyne. Wales isch abgseh vore flache Ebeni im Süde sehr hügelig. Dr höchschti Berg isch dr Snowdon, 1.085 meter Hoch. Nördlich vom Feschtland liegt d'Insel Anglesey. Die gröscht Stadt isch Cardiff a dr Südküschte. D'Geographi vo Schottland isch sehr ungerschiedlich, mit de flache Lowlands im Süde und Oschte und de Teils gebirgige Highlands im Norde und Weschte. Dr Ben Nevis isch dr gröscht Berg im Vereinigte Königrich. Es git zahlrichi und längi Meeresärm, Firths und Lochs. An dr Nord und Weschtküschte gits e stattlechi Azahl vo Insle, drunter d Hebriden, d Orkney- und Shetlandinseln. Die Gröschte Stedt sind Edinburgh, Glasgow und Aberdeen. Nordirland umfasst dr Nordöschtlich Teil vo dr Insel Irland. Ds Gländ isch hügelig. Ziemlich exakt i dr Mitti liegt dr Lough Neagh, dr Gröschti Binnesee vo de Britische Insle. Die wichtigschte Städt sind Belfast und Derry.
