Сула
Википедири материал
Сула — чи пысăк лимфа органĕ. Вăл лаптакланнă çаврашка евĕрлĕ, железа (орган ?) евĕрлĕскер, вар-хырăмăн сулахай çӳл енче, хырăмăн хыçĕнче вырнаçнă. Сула чĕрчуннăн чи кирлĕ органĕ шутланмасть, çуралнă чух пулмасан та, е хирурги енĕпе ăна касса кăларсан та организм хăйĕн вăйне те, аталанăвне те çухатмасть.
Тупмалли |
[тӳрлет] Анатоми
Сула тем тĕрлĕ ткани тăрать. Эмбрионра чухне вăл вăтам зародышевого ? çулçăран – мезодермăран аталанса пырать. Малтанхи темиçе мезенхима клеткисем сулара пурнăç тăршшипех юлаççĕ, ыттисем вара лимфă евĕрлĕ тата ретикуло-эндотелиаллă клеткăсене куçаççĕ. Сула пульпи (çемçи) ытларах юлашкисенчен тăрать, лимфă евĕрлĕ клеткăсем лимфă евĕрлĕ ушкăнсене пĕрлешеççĕ. Сула витĕр чылай юн чупать, хăй вăл тĕксĕм-багровый тĕслĕ. Унсăр пуçсăр, вăл хырăмăн серозлă витлĕхĕ çумне тачă эластикăллă-фибрăллă капсулăпа тата яка мышцăллă волокнисемпе ? витĕннĕ. Капсула вара сула кĕлеткин ăшнелле чĕрĕксене уйăракан трабекулăсемпе кĕрсе каять.
[тӳрлет] Физиологи
Гален сулана «вăрттăнлăхлă» орган тенĕ. Паллă, авалхи грексемпе римлянсем ăмăртса чупакан çынсен хăвăртлăхне хăпартас шутпа суллине касса кăларнă. Сула функцийĕсене тĕплĕн тĕпчесе пĕтермен. Чылай вăхăт хушши ăна эндокринлă железа тенĕ.
Халĕ тĕпчевсем сула пуç мимин гормонĕсене йĕркелесе ĕçлеттерет теççĕ.
Çитĕннĕ çын суллин темиçе функци.
[тӳрлет] Сулан чирĕсем
Пĕрремĕш хут сулана чирсем сайра аматаççĕ, анчах та иккĕмĕш хут вара амаксем часах тапăнаççĕ. Сула инфаркчĕ – часах пулакан япала, анчах та инфаркт пĕчĕк вырăна çеç çапать. Инфаркт сăлтавĕсем – лейкоз тата хăшпĕр инфекцисем. Сулан урисем явăнса кайсан (заворот), унăн юн çаврăнăшĕ пăсăлать, вара ăна хирурги енĕпе сиплеççĕ.
[тӳрлет] Аталану пăрăнăвĕсем
Çуралнă чухнех сула çукки те пур. Çаплах ĕнтĕ унăн пысăккăшĕ, виçи те, форми те, строении, тĕрлĕ пулма пултарать, тĕслĕхрен, хушма чĕрĕкĕсем. Сахал мар хушма суласем те пулаççĕ. Сулана тытса тăракан çыхăсем начаррипе вăл хырăм тăрăх куçма пултарать; хĕрарăмсен çак куçса çӳрекен сула часрах тĕл пулать.
