Arbutus
Van Wikipedia
| Arbutus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||
| Arbutus L. (1753) |
Arbutus is een geslacht in de heifamilie (Ericaceae), dat inheems is in het Middellandse-Zeegebied, West-Europa en Noord-Amerika.
De Noord-Amerikaanse leden van het geslacht worden "madrones" genoemd, wat komt het Spaanse “madroño”. De Europese soorten worden aardbeibomen genoemd, vanwege de oppervlakkige gelijkenis van de vruchten met aardbeien. Sommige soorten worden simpelweg met "Arbutus" aangeduid.
Het zijn groenblijvende bomen of grote struiken, die 5 – 25 m hoog worden. Ze hebben een rode of bruine bast. De bladeren zijn spiraalvormig op de takken gerangschikt, ovaal tot breed-lancetvormig en met een gezaagde of gladde rand. De bloemen zijn klokvormig, 5 – 10 mm lang en wit of roze van kleur. Ze groeien afhankelijk van de soort in trossen of pluimen. De vruchten zijn rode of oranje, 1 – 2 cm grote bessen met een ruwe schil, geel vruchtvlees. De vruchten bevatten meerdere zeer kleine zaden. De vruchten zijn eetbaar, maar hebben weinig aroma.
Een recente studie waarin ribosomaal DNA van Arbutus en verwante geslachten werd bestudeerd, suggereert dat de Arbutus uit het Middellandse-Zeegebied niet nauw verwant zijn aan de Noord-Amerikaanse soorten en dat de splitsing in de evolutie plaatsvond op de grens van het Paleogeen en het Neogeen.
- Soorten
- Oude Wereld
- Arbutus andrachne (Griekse aardbeiboom). Zuidoost-Europa and Zuidwest-Azië; soms aangeduid met “manzanita”.
- Arbutus canariensis (Canarische aardbeiboom). Canarische Eilanden.
- Arbutus unedo (Aardbeiboom). Wijd verspreid in het Middellandse-Zeegebied en tevens in het westen van Frankrijk en het westen van Ierland
- Nieuwe Wereld
- Arbutus arizonica (Arizona-madrone). New Mexico, Arizona en in het westen van Mexico tot in het zuiden in Jalisco.
- Arbutus glandulosa Centraal en Zuid-Mexico.
- Arbutus menziesii (Pacific-madrone). De westkust van Noord-Amerika van het zuiden van British Columbia tot Centraal Californië op de westelijke hellingen van de Sierra Nevada en de Pacific Coast Ranges
- Arbutus peninsularis Neder-Californië in Mexico.
- Arbutus xalapensis (Texas-madrone; syn. A. texana) Texas, New Mexico en het noordoosten van Mexico.
A. unedo and A. andrachne hybridiseren in het wild vanzelf ; de hybride wordt Arbutus × andrachnoides genoemd.
Sommige soorten worden veel gecultiveerd als sierplant buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied hoewel cultivatie moeilijk is omdat de planten niet goed bestand zijn tegen verstoring van hun wortels.
Sommige soorten in de geslachten Epigaea, Arctostaphylos en Gaultheria werden voorheen ook geclassificeerd onder Arbutus. Als gevolg is Epigaea repens ook wel bekend als kruipende arbutus.
[bewerk] Gebruik en symboliek
De aardbeiboom maakt een onderdeel uit van het symbool “El Oso y El Madroño” (de beer en de boom) van de gemeente Madrid in Spanje. In het centrum van de stad Puerta del Sol staat een standbeeld van een beer, die vruchten eet van de aardbeiboom. De voorstellingstaat afgebeeld op helmtekens, taxi’s, kelderdeuren en andere onderdelen in de stad. De naam Madrid is in feite afgeleid van het woord “madroño”.
Arbutus–soorten worden gebruikt als voedselplant door sommige soorten Lepidoptera waaronder Pavonia pavonia.
 Pacific-madrone– bloemen |
 Pacific-madrone– bast |
 Aardbeiboom – Corsica |
 Aardbeiboom – blladeren en vruchten |
 Aardbeiboom - vruchten |
[bewerk] Referentie
- Hileman, Lena C., Vasey, Michael C., & Thomas Parker, V. 2001. Phylogeny and Biogeography of the Arbutoideae (Ericaceae): Implications for the Madrean-Tethyan Hypothesis. Systematic Botany 26 (1): 131-143.
