Artemisia I

Van Wikipedia

Artemisia (Oud-Grieks: Αρτεμισία), de dochter van Lygdamis van Halicarnasus, werd de tiran van Halicarnassus in Klein-Azië als een cliënt van de Achaemeniden na de dood van haar echtgenoot, met wiens jonge zoon ze als weduwe achterbleef. (De Perzen regeerden in de 5e eeuw v. Chr. als de opperheren van Ionië.) Volgens Herodotus (Historiën VII en VIII) was Artemisia van Halicarnassesische afkost langs vaderszijde en Kretenzisch langs moederszijde.

Hoewel ze daar niet toe verplicht was, nam zij in 480 v. Chr. desalniettemin als Perzische bondgenote deel aan de slag bij Salamis met vijf schepen onder haar bevel. Als enige van zijn commandanten, adviseerde Artemisia de Perzische koning Xerxes I om de Grieken niet in de zee-engte van Salamis voor een zeeslag te treffen. Een advies dat, zoals al gauw zou blijken, deze beter had opgevolgd. Op een bepaald moment in de strijd, toen de Grieken op het punt stonden haar gevangen te nemen, ramde en deed zij een Perzisch schip zinken en zorgde er zo voor dat de Grieken haar leven spaarden daar zij geloofden dat zij naar de Griekse zijde was overgelopen. Ter herdenking van haar daden in de slag bij Salamis werd ze zelfs herdacht met een witmarmeren standbeeld in de portico van de tempel van Artemis te Sparta.

Zij ontsnapte terug naar de Perzen, waar, volgens Herodotus^[1], Xerxes verkondigde: « Mijn mannen [de Perzen] zijn vrouwen geworden en mijn vrouwen [Artemisia] mannen! » Herodotus had een gunstige mening van haar, ondanks haar steun van Perzië, vermoedelijk omdat hij ook van Halicarnassus kwam. Artemisia overtuigde Xerxes om zich terug te trekken in Klein-Azië na de nederlaag aan Salamis, niettegenstaande het advies van Mardonius, die Xerxes aanried te blijven. Xerxes stuurde haar vervolgens naar Efeze om voor zijn zonen te zorgen. In ruil daarvoor floreerden de landen van Artemisia, waaronder naast Halicarnassus, zich ook Kos, Nisyros en Kalynda bevonden, door hun verbond met de Perzen.

De legende beweert dat Artemisia verliefd werd op een man Dardanus genaamd en toen hij haar negeerde sprong ze haar dood tegemoet in de Egeïsche Zee bij Leucas.