Borax
Van Wikipedia
Borax (ook natriumboraat of boorzure soda) is een natrium-zout van boorzuur. De scheikundige formule is Na2B4O7.10(H2O), uitgesproken als natrium tetraboraat decahydraat. Boorzuur is een zwak, één-basisch zuur. Het is dus monoprotisch. Je kunt borax beschouwen als half geneutraliseerd boorzuur. Het heeft daardoor in oplossing een bufferwerking tegen pH verandering in zwak alkalisch milieu.
De naam borax is afkomstig van de Armeense (buraq) of Perzische (burah) naam voor het gelijknamige mineraal borax, dat reeds in de Oudheid bekend was en onder andere gebruikt werd bij de productie van glas. Ook de naam boor voor het voornaamste element van borax is daarvan afgeleid.
Inhoud |
[bewerk] Herkomst
Tegenwoordig is het mineraal borax (Na2B4O5(OH) 4.8(H2O)) de voornaamste bron van borax. Eerder werden daarvoor vooral de mineralen colemaniet (Ca2B6O11.5(H2O)), kerniet (Na2B4O6(OH)2.3(H2O)), en tincalconiet (Na2B4O5(OH) .3(H2O)) ontgonnen.
[bewerk] Eigenschappen
[bewerk] Fysische eigenschappen
Borax is slecht oplosbaar in koud water, maar goed in warm water. Na verdamping van een borax-oplossing ontstaat er een glasachtige laag die, bij toepassing op metaaloppervlakken, sterke oxidatie voorkomt en het uitvloeien van metaal bevordert. Vandaar het gebruik van borax als flux bij het solderen.
[bewerk] Giftigheid
Borax en boorzuur zijn giftig voor het zenuwstelsel, de nieren en de lever van de mens. Zij kunnen worden opgenomen via beschadigde huid. Ook bij gewoon huidcontact kunnen overgevoeligheidsreacties optreden.
Mogelijk is borax en boorzuur reprotoxisch en zou het de vruchtbaarheid en het ongeboren kind kunnen schaden. Dit blijkt uit aanbevelingen die het Europese parlement heeft gekregen van een technische commissie die aanbevelingen geeft over classificeren en etiketteren van chemicaliën.
[bewerk] Toepassingen
Bestrijdingsmiddelen tegen houtworm op basis van borax en boorzuur worden alleen toegepast door professionele bestrijders vanwege de giftigheid. Vanwege die (matige) giftigheid wordt borax ook gebruikt als desinfecteermiddel.
Zout zijnde wordt borax echter ook bij het organisch tuinieren gebruikt ter bestrijding van slakken (zouten tasten de slijmvliezen van slakken aan). In een oplossing van 70 gram borax per emmer water (10 liter) verbrandt borax de wortels van de planten niet, in tegenstelling tot keukenzout, en is het onschadelijk voor mensen en andere dieren. Daarbij moet wel vermeld worden dat borax zich ophoopt in de grond en alleen door uitspoelen verwijderd wordt. Daarom wordt het best niet meer dan eens per jaar gebruikt, aangezien borax bij hogere concentraties wel giftig is voor planten, zoals alle sporenelementen.
Borax kan ook gebruikt worden voor de concentratiebepaling van chemische zuren.
