Brokopondostuwmeer
Van Wikipedia
Het Brokopondostuwmeer (vroeger het Prof. dr. ir. W.J. van Blommesteinmeer) is een stuwmeer in Suriname gelegen in het Brokopondo-district met een oppervlakte van 135 duizend hectare, ongeveer zo groot als de provincie Utrecht. Het is ontstaan door de bouw van een stuwdam in de rivier de Suriname.
Tot dit project is in de jaren vijftig van de twintigste eeuw besloten. In 1915 werd al bauxiet in Suriname ontdekt (zie Suralco), o.a. in het district Marowijne bij Moengo, maar ook elders. Dit heeft een grote rol gespeeld bij de oorlogsindustrie (Tweede Wereldoorlog). In 1948 werd in ook het Nassaugebergte bauxiet ontdekt. Om bauxiet te verwerken tot aluminium is veel elektriciteit nodig. Die zou kunnen worden opgewekt met waterkracht. Daartoe ontwierp W.J. van Blommestein een stuwdam van 54 meter hoog in de rivier de Suriname. De stuwdam zou aanvankelijk bij Brokopondo worden gebouwd, maar het enkele kilometers stroomopwaarts gelegen Afobaka bleek meer geschikt. De stuwdam heet dan ook Afobakadam. In 1958 sloten de Surinaamse regering en Alcoa de Brokopondo-overeenkomst. Deze gaf Alcoa recht op goedkope elektriciteit, en op een concessie van 75 jaar voor het delven van bauxiet, in ruil voor het bouwen van onder meer de stuwdam en de waterkrachtcentrale. Met de bouw van de stuwdam werd begonnen in 1960. In 1964 was het meer vol en kon met het door waterkracht opwekken van elektriciteit worden begonnen. De elektriciteit wordt gebruikt in de aluminiumsmelter van Suralco te Paranam, en wordt afgenomen door de aluminiumsmelter van Billiton. Ook een deel van de elektriciteit die in Paramaribo wordt verbruikt komt uit de waterkrachtcentrale.
In verband met het ontstaan van het meer moesten ongeveer vijfduizend bosnegers verhuizen. Voor hen werden nieuwe dorpen ingericht, maar de huizen waren erg klein, en de toegezegde schadevergoeding bleef uit. Een van de ambtenaren die bij de herhuisvesting was betrokken, was de latere legerleider Desi Bouterse. De dieren in het gebied werden zoveel mogelijk gered (Operatie Gwamba). De Lawaspoorweg, die tot aan de rivier de Suriname liep, werd ingekort tot Brownsberg. Om geld uit te sparen is het gebied dat onder water zou lopen niet kaalgekapt. Daardoor wordt scheepvaart op het meer nu nog steeds gehinderd door de kruinen van onder water staande bomen. En de waterhyacint groeit zo hard op het meer dat hij de energieopwekking dreigde te hinderen. Ze wordt nu met chemische middelen bestreden. Ook is de visstand verminderd, maar de piranha doet het er goed.
