Cliens
Van Wikipedia
Een cliens was in het oude Rome de beschermeling van een patronus.
Tussen de cliens en patronus heerste er amicitas et fides ("vriendschap en trouw"). De clientes brachten hun patronus 's morgensvroeg een salutatio (beleefdheidsbezoek) om hun respect te betuigen. Beide partijen haalden uit deze onderlinge band hun voordeel: de cliens zag zich geruggesteund door zijn patronus en diens familia, terwijl de patronus in oorlogstijd en in de vergaderingen steun kreeg van zijn clientes. De clientes moesten ook mee bijdragen aan de dos (Romeinse bruidschat) van de patronus zijn dochter.
Een bijzondere vorm van clientela vormde die tussen de patronus en zijn libertini (vrijgelaten), die automatisch zijn clientes werden en het nomen gentilicum van hun vroegere dominus (meester) aannamen. Deze moesten bovendien nog een tijdje bij hun vroegere dominus in dienst blijven.
Toen Romeinen provinciae begonnen te veroveren, werd vaak de hele bevolking ervan cliens van hun veroveraar (beroemde voorbeelden zijn de Marcelii voor Sicilia, Gnaius Pompeius Magnus maior voor Hispania of Gaius Iulius Caesar voor Gallia).
Ook in het Romeins lenen speelde de verhouding patronus-cliens een belangrijke rol. Het precarium was een rechtsverhouding tussen patronus en cliens (of precarist in dit geval), die een preces ("bede") richtte tot de grondeigenaar (d.i. de patronus). Dit blijft gelden tot de opzeg door de eigenaar, maar zou door een interdictum van de praetor tegen derden beschermd worden.
Met het afnemen van het belang van familiebanden in Rome, sloten sommige clientes zich aan bij de nieuw ontstane groep van het plebs, dat wel geen steun kreeg van een familia, maar ook niet afhankelijk was van een patronus.
In de keizertijd zou de term cliens slaan op iedereen die in een ondergeschikte positie ten opzichte van een voornaam Romein. Natuurlijk had de keizer zelf ook een enorme aanhang aan clientes.
