Overleg:Codex Justinianus

Van Wikipedia

De tekst zoals deze nu is leidt tot verkeerde gedachten. 'De Codex Justinianus was het eerste deel van de Corpus Iuris Civilis dat gereed was op 7 april 529.' Afgezien van de grammaticale fouten('de' Corpus) was de eerste Codex op die datum gereed en niet het Corpus, maar meer nog, de betiteling Corpus iuris civilis dateert pas van het einde van de 16e eeuw.

'De samenstelling van de Codex is te danken aan de ijver van Tribonianus en belangstelling van keizer Justinianus.' Ook hier is de syntaxis slecht. Keizer Justinianus gaf opdracht tot het maken van de Codex, Tribonianus leidde de feitelijke samenstelling ervan.

'De codex werd al snel herzien in 534, door de toevoeging van de Digesten (bloemlezing van geschriften van belangrijke juristen, zoals Ulpianus en Papinianus) en de Instituten (inleidend leerboek voor het recht) aan de Iuris Civilis en het tekstbederf door de vermenigvuldiging van de codex.' Ook hier is de syntaxis fout. De codex werd herzien, maar niet door de toevoeging etc. Na het verschijnen van de Digesten en Instituten werd de Codex herzien en uitgebreid met de sedert 529 verschenen constituties die in 534 nog golden. Wat het tekstbederf door de vermenigvuldiging van de codex ermee te doen heeft is mij onbekend, maar het is nog nooit beweerd.

'In tijd van de Romeinen betekende het woord codex simpelweg boek en kon dus in die tijd ook een niet-juridische inhoud bevatten. Tegenwoordig wordt het echter algemeen als wetboek gezien, door de betekenis die het kreeg in het Codex Justinianus.' Op zichzelf juist, zij het dat de tweede zin weer syntactische fouten toont.

'De Codex Justinianus bestaat uit een aantal keizerlijke verorderingen (constitutiones), die voornamelijk golden ten tijde van keizer Hadrianus. Deze werden verkregen uit de Codex Theodosianus van Theodosius II) en enkele verorderingen die waren beschreven in particuliere werken zoals de Codex Gregorianus en de Codex Hermogenianus.' De in de Codex Justinianus opgenomen constituties dateren maar voor een zeer klein deel uit de tijd van Hadrianus. Zoals het er nu staan, werden juist deze constituties uit de Codex Theodosianus verkregen, maar deze bevat slechts constituties uit de tijd na 311, dus dat kan niet (syntaxis!). Niet enkele 'verordeningen' (het zijn rescripten) maar vele kwamen uit de twee andere Codices. Andere waren er niet dus 'zoals' is fout. Tenslotte bevat de Codex Justinianus posttheodosiaanse novellen.

'De codex is van grote waarde op rechtshistorisch gebied. Dit komt vooral doordat tijdens de middeleeuwen in veel gebieden ook nog in een periode daarna dit recht door de rechtswetenschap als het (enige) geldende recht werd gezien.' Syntactisch weer slecht, daarna misleidend. De waarde lag in de Middeleeuwen en daarna op het gebied van het recht zoals dat toentertijd werd toegepast, en daarom is de Codex, en niet alleen voor de MIddeleeuwn, van rechtshistorische interesse. Voor de toenmalige mensen was hij echter van direct en practisch belang: het was geldend recht. Het werd echter niet principieel als het enig geldend recht gezien. Een gewoonte ging, mits bewezen, voor.

'Dat kwam doordat het geschreven recht was met autoriteit.' Wat raar geformuleerd maar juist.

'Alhoewel de teksten van de codex vaak gebruikt werden voor een doel, die nu moeilijk in overeenstemming lijkt te brengen met de originele context. Dit geschiedde door de toevoeging van glossen door geleerde juristen.' Weer een grammaticale fout ('Alhoewel' - suggereert dit, dat de autoriteit gold ondanks de andere toepassing? dat was echter niet het geval; doel, 'die') en een onbegrijpelijke tweede zin omdat de syntaxis niet beheerst wordt. 'Dit' slaat terug op het moeilijk in overeenstemming brengen, terwijl het gebruiken bedoeld is. Nu kwam dat niet vaak voor, en de glossen verklaarden de tekst. Allereerst echter probeerde de glossatoren de tegenstrijdigheden in het Corpus iuris op te heffen. Daarnaast probeerden ze inderdaad bepaalde teksten door interpretatie een oplossing voor hun tijd te laten bieden.

Dit alles is wat streng gezegd, maar ik discussieer er gaarne over. AsiniusPollio Categorieën: Document | Romeinse codex | Wet | Latijn