Commodus
Van Wikipedia
| Commodus | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 161 - 192 | |||||
| principaat | |||||
 |
|||||
| Tijdvak | Antonijnse huis | ||||
|
|||||
| Medekeizer | Marcus Aurelius (177-180) | ||||
| Caesar onder | Marcus Aurelius (166-177, waarvan 166-169 met Annius Verus) | ||||
| Persoonlijke gegevens | |||||
| Naam bij geboorte | Lucius Aelius Aurelius Commodus | ||||
| Naam als keizer | Marcus Aurelius Commodus Antoninus, na 191 Aelius Aurelius Commodus | ||||
| Zoon van | Marcus Aurelius en Faustina de Jongere | ||||
| Gehuwd met | Crispina | ||||
| Broer van | o.a. Annius Verus | ||||
| Portaal Romeinse Rijk - Keizers van Rome | |||||
Marcus Aurelius Commodus Antoninus, kortweg Commodus genoemd, (31 augustus 161 – 31 december 192) was keizer van Rome van 177 tot 192, waarvan de eerste drie jaar medekeizer van zijn vader, Marcus Aurelius. De klassieke, mogelijk partijdige geschiedschrijving van de Historia Augusta - in dit artikel gevolgd - beschouwt hem als een van de slechtste keizers van het Romeinse Rijk. In ieder geval viel Commodus slecht bij de Romeinse Senaat. Via zijn vader was hij lid van de belangrijke Romeinse gens Aurelia.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd
Lucius Aurelius Commodus, kortweg Commodus, was het negende kind en enige overlevende zoon van Marcus Aurelius en Faustina en werd geboren in Lanuvium in augustus 161. Vanaf zijn prilste jeugd zorgt zijn vader voor de best mogelijke opleiding. De beroemde arts Claudius Galenus heeft hem als patiënt. Hij krijgt de titel Caesar op zijn vijfde, wat betekent dat hij vanaf dat moment officieel de opvolger van Marcus Aurelius is. Daarmee wijkt Marcus Aurelius dus voor het eerst sinds vijf generaties af van de traditie om een adoptieve zoon als opvolger te benoemen (zie Adoptiefkeizers). Als de anders zo wijze Marcus Aurelius één blunder heeft begaan dan is het wel deze.
Op zijn tiende krijgt Commodus de titel Germanicus en op zijn veertiende wordt hij princeps iuventutis. In datzelfde jaar, 175, gaat hij met zijn vader oostwaarts, keert in 176 in triomf terug en krijgt de titel imperator.
[bewerk] Zijn begin als keizer
In 177 krijgt hij de titel Augustus en wordt hij dus medekeizer van zijn vader. Hij trouwt datzelfde jaar met Crispina.
Na de dood van zijn vader in 180, krijgt Commodus de volledige macht als keizer. Zijn officiële naam wordt Marcus Aurelius Antoninus Commodus, maar deze naam wordt later weer veranderd.
Vanaf 180 doet hij zijn best om de vrede terug te brengen en stopt de expansie van het rijk, ingezet door zijn vader. Hij sluit vrede met Germanië en keert snel terug naar Rome waar hij zijn vader eert met de titel 'Divus'.
[bewerk] Mislukt complot
| Belangrijkste leden van de Gens Aurelia | |
|---|---|
|
|
Hij blijkt echter de kwaliteiten van zijn vader als leider totaal te ontberen. Hij maakt veel vijanden door slechte vriendjespolitiek en kiest een reeks verkeerde adviseurs. Zijn zuster Lucilla en zijn vrouw Crispina, die oorspronkelijk niet met elkaar konden opschieten, leggen hun geschillen bij en raken in 183 betrokken bij een complot van een groep senatoren om Commodus uit de weg te ruimen. De zaak lekt helaas uit en Lucilla wordt verbannen en geëxecuteerd. Commodus' vijandschap met de senaat wordt openlijk en grimmig en zijn autocratische regering steeds corrupter. Hetzelfde jaar beschuldigt hij zijn vrouw Crispina van overspel en laat haar executeren. Ironisch genoeg komt deze beschuldiging van een man die zelf zo overspelig was dat verhaald wordt dat hij er een harem van 300 vrouwen en evenveel mannen op na hield!
[bewerk] Corruptie
Zijn corrupte regime teistert het keizerrijk en overal beginnen protesten uit te breken, ook onder de troepen. Verscheidene moordpogingen mislukken. De corruptie veroorzaakt zelfs een hongersnood en brengt Rome op de rand van een burgeroorlog. Bovendien breekt een pestepidemie uit die zich over heel Italië uitbreidt.
[bewerk] Terreur
In de loop van de jaren manifesteert de waanzin van Commodus zich steeds duidelijker. Hij is buitengewoon wreed en executies om de geringste verdenkingen vinden veelvuldig plaats. Een opsomming van de wreedheden die Commodus begaat zou vele pagina's in beslag nemen. Zijn terreurregime kan gerekend worden tot de ergste die het keizerrijk tot nu toe gekend heeft (zie Caligula, Nero en Domitianus) en hij wordt zowel door de senaat als door de bevolking gehaat. Niemand in zijn naaste omgeving voelt zich veilig, zelfs niet zijn naaste adviseurs.
[bewerk] Grootheidswaan
Zijn aandacht voor staatszaken wordt nog minder dan het in het begin al het geval was en hij houdt zich hoe steeds meer bezig met zijn hobby's: de jacht en gladiatorspelen. Tot grote afschuw van de senaat treedt hij zelf ook op als gladiator in het circus. Zijn grootheidswaan is grenzeloos. Hij liet zichzelf identificeren en aanspreken met Hercules en hernoemt alle maanden van het jaar naar zijn eigen namen en titels in volgorde: Aelius, Aurelius, Commodus, Augustus, Herculeus, Romanus, Exsuperatorius, Amazonius, Invictus, Felix, Pius. Vooral de naam 'Amazonius', zijn titel als gladiator, schiet bij velen in het verkeerde keelgat. Hij hernoemt het leger en vloten naar zichzelf. In 192 brandt een deel van Rome af. Commodus neemt de gelegenheid te baat om de stad te herdopen als Colonia Commodiana.
[bewerk] Einde van het regime
Eind 192 maakt Commodus bekend dat hij, op de belangrijke evenementen die op het programma staan van Nieuwjaarsdag 193, als gladiator zal verschijnen om zo aan zijn nieuwe consulschap te beginnen. De senaat is dermate verontwaardigd dat een groep senatoren besluit dat hij onder geen beding de kans mag krijgen de plechtige traditionele ceremonies te ontheiligen. Er wordt snel maar zorgvuldig een complot beraamd om hem uit de weg te ruimen en op oudejaarsavond 192 wordt hij door zijn concubine Marcia vergiftigd en, om er zeker van te zijn dat hij het niet overleeft, gewurgd door een ingehuurde atleet, Narcissus. Juichend ontvangt de opgeluchte senaat het overlijdensbericht en spreekt een damnatio memoriae (vervloeking der nagedachtenis) uit. Binnen drie jaar wordt de senaat echter door Septimius Severus gedwongen de titel 'Divus' (goddelijk) aan de door hen vervloekte Commodus toe te kennen.
[bewerk] Zegelring
Een volkomen intacte zegelring met zijn beeltenis werd gevonden in Tongeren, en werd in januari 2004 door het Gallo Romeins Museum van Tongeren aangekocht voor een bedrag van 37.200 euro.
[bewerk] Externe link
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Commodus op Wikimedia Commons. |
