Geheelonthouder

Van Wikipedia

Een geheelonthouder is iemand die afziet van gebruik van alcohol.

Het begrip geheelonthouding en de organisatie van geheelonthouders dateren uit de tweede helft van de negentiende eeuw, toen door de slechte woon- en werkomstandigheden het drankgebruik onder arbeiders sterk was toegenomen. Voor de Tweede Wereldoorlog was de geheelonthoudersbeweging - net als de rest van de samenleving - sterk verzuild. Er waren socialistische, protestants-christelijke en rooms-katholieke en liberale geheelonthoudersverenigingen.

• De socialistisch georiënteerde Algemene Nederlandse Geheel-Onthouders Bond (ANGOB) werd opgericht in 1897.
  De ANGOB bevorderde de oprichting van geheelonthouders-koffiehuizen in de grote steden.
  Het symbool van deze drankbestrijders was een blauwe knoop.
  In een aantal socialistische kringen was drankgebruik taboe. Een van de bekendste sociaal-democratische geheelonthouders was oud-premier Willem Drees.
  "Us Blau Hiem" in Appelscha werd in 1930 door de socialistisch geörienteerde jeugdbond voor onthouding (JVO) gekocht en geëxploiteerd als een recratiecentrum voor geheelonthouders.

• De Nationale Christen Geheelonthouders Vereniging (NCGOV) exploiteerde alcoholvrije hotel-restaurants met de naam "Het Blauwe kruis". Onder deze naam verscheen ook het door deze vereniging uitgegeven tijdschrift.

• De rooms-katholieke vereniging (later stichting) Sobriëtas (= matigheid) exploiteerde alcoholvrije lokaliteiten.

• Ook de liberale Volksbond tegen Drankmisbruik richtte rond 1900 in diverse steden koffiehuizen voor geheelonthouders op, waarin geen alcohol werd geschonken.

In 1842 werd de Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken opgericht (kortweg 'de NV' of 'de blauwe NV' genoemd). Deze vereniging fuseerde in 1962 met de Snelverkeers Onthouders Vereniging (SOV) en de Nederlandse Groot-Loge van de Internationale Orde van Goede Tempelieren (IOGT) tot de ANDO. Het door de ANDO uitgegeven blad heet 'Nuchter Bekeken'.

Als politiek thema is de drankbestrijding de laatste decennia op de achtergrond geraakt. Wel of niet drinken wordt beschouwd als een zaak van persoonlijke afweging. Dat drankgebruik niettemin een groot probleem blijft, bewijzen de activiteiten van de Jellinek-kliniek en de Anonieme Alcoholisten.