Geysir
Van Wikipedia
De Geysir is een geiser op IJsland, en van deze naam is het alombekende woord geiser afkomstig. Geysir is afgeleid van het IJslandse werkwoord að gjósa, dat zoiets als spuiten of (op)borrelen betekent. De Geysir is nu een wat bolvormige, uit geyseriet bestaande ronde plaat met een diameter van ongeveer 18 meter, met in het midden een met heet water gevuld gat.
De Geysir ligt in een geothermisch zeer actief gebied in het Haukadalur, een dal in het zuidwesten van IJsland niet ver van de Gullfoss waterval. Een paar meter van de Geysir bevindt zich een andere geiser, de Strokkur ofwel karnton, die elke 5 tot 8 minuten zijn water slechts voor korte tijd 20 meter omhoog blaast. In de onmiddellijke omgeving van deze beide geisers liggen meerdere heetwaterbronnen waarvan er een aantal door silicaten veroorzaakt blauw gekleurd water hebben.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De eerste berichten over een geiser in het Haukadalur dateren van 1294. Na een aardbeving werd hij actief, en spoot hij elk half uur minutenlang een waterkolom 60 tot 70 meter de lucht in. In de tijd die volgde wisselde de activiteit, en vanaf 1915 nam die zienderogen af, mede doordat de geologische (micro)omstandigheden veranderden en niet in de laatste plaats doordat vele toeschouwers stenen en andere rommel in de geiser gooiden om hem te activeren. Na een aardbeving in 2000 begon hij weer dagelijks onregelmatig te spuiten met echter veel minder kracht dan in vroeger tijden.
De nabij gelegen Strokkur is op dit ogenblik veel actiever dan de Geysir. Zijn activiteit is ook sterk afhankelijk van aardbevinkjes die zich nog steeds met enige regelmaat voordoen. Behalve de Litli Geysir (kleine geiser), een heetwaterbron waar constant kokend water omhoog borrelt, komen er meerdere warmwaterbronnen voor, zoals de Konungshver (koningsbron), de blauw gekleurde Blesi en vlak daarnaast de Fata geiser die zeer zelden spuit en met erg heet water is gevuld. Op de helling van de aanpalende heuvel Laugarfell liggen drie grote stenen; de koningsstenen. Zij kregen hun naam doordat drie Deense koningen tijdens hun bezoek aan IJsland (Christiaan IX in 1874, Frederick VIII in 1907 en Christiaan X in 1922) op deze stenen plachten te zitten terwijl zij op een uitbarsting van de Grote Geysir zaten te wachten.
[bewerk] Overige geisers
Hoewel IJsland mede bekend is om zijn geisers, is alleen de Strokkur op dit moment de enige die aan de verwachtingen van een geiser voldoet. Twee andere, nog enigszins werkende geisers zijn:
Grýla bij Hveragerði, een klein plaatsje in zuid IJsland, en
Ystihver bij het geothermale veld Hveravellir in Reykjadalur, noord IJsland.
De andere geisers zijn ten behoeve van de warm watervoorziening afgedopt, zoals de Reykholtshver bij Reykholt, Árnessýsla.
