Gieten (metaalkunde)
Van Wikipedia
Gieten is de techniek van het vervaardigen van producten door een vloeibare substantie, bijvoorbeeld gesmolten metaal, in een vorm, een matrijs, te gieten. Deze vormgevingstechniek bestaat al duizenden jaren. Lang geleden werden al sieraden of gebruiksvoorwerpen van gesmolten goud, zilver, brons, tin en ijzer gemaakt.
Om een gietstuk te vervaardigen is een driedimensionale afdruk (in de vorm van een holte) van het uiteindelijke product in een matrijs nodig. Daarvoor wordt een materiaal gebruikt dat veel gemakkelijker is te bewerken dan het metaal. Het wordt bijvoorbeeld gemaakt van hout.
Al vanouds wordt gebruikt gemaakt van vormen in zand. Voor gietvormen zouden ook holtes in stenen kunnen worden gebruikt. Een andere manier van produceren is met de verloren was methode.
Inhoud |
[bewerk] Zandgieten
Men begint met het maken van een (meest houten) model van het te gieten werkstuk. Dit model wordt in twee (of meer) op elkaar gezette vormkasten in licht klevend zand ingebed. Wanneer de vormkasten gescheiden worden en het model uitgenomen, blijft in het zand een exacte afdruk van het model achter. Deze wordt na het weer samenvoegen van de vormkasten met gesmolten metaal volgegoten. Wanneer dit is gestold, kun je het zand verwijderen en zo hou je een metalen "afgietsel" van de juiste vorm over.
[bewerk] Kenmerken
Gieten is veelal de kortste weg tot een product. Wanneer de gevraagde toleranties en oppervlaktekwaliteit worden behaald is verdere nabewerking niet nodig. Worden deze eisen overschreden, dan moet het product nog wel worden nabewerkt. Dit gebeurt vaak door middel van verspanende bewerkingen.
[bewerk] Eigenschappen
Gegoten stukken hebben een bepaalde gietstructuur. De afmetingen van de kristallen zijn bij gieten meestal groter dan bij omvormen. Ook is het afkoelen van het gietstuk van belang voor de gietstructuur (segregatie). Dit wil zeggen dat de structuur in de kern en de omtrek van het gietstuk verschillen. De mate hiervan is afhankelijk van de afkoelsnelheid. Door een warmtebehandeling kan er een betere structuur en daarmee betere mechanische eigenschappen worden verkregen.
[bewerk] Speciale gietlegeringen
In de afgelopen jaren zijn er naast het traditionele legeringen, speciale gietlegeringen ontwikkeld. Dit komt de sterkte en taaiheid ten goede. Een voorbeeld is de krukas van een auto die kan worden gegoten uit nodulair gietijzer. Deze heeft hierdoor beter dempings- en noodloopeigenschappen dan een gesmede krukas.
