Hans Globke

Van Wikipedia

Hans Globke (Düsseldorf, 10 september 1898 - Bonn, 13 februari 1973) was een Duits politicus en jurist in overheidsdienst.

[bewerk] Leven

Na afloop van de Eerste Wereldoorlog studeerde Globke Rechten en Politieke wetenschappen aan de universiteiten van Bonn (Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität en Keulen. In 1922 promoveerde hij aan de universiteit van Gießen met een verhandeling over de onschendbaarheid van leden van de rijks- en landdagen (‘’ "Die Immunität der Mitglieder des Reichstages und der Landtage"’’). Tijdens zijn studies was hij lid van Katholische Deutsche Studentenverbindung Bavaria Bonn, behorend tot het Cartellverband der katholischen deutschen Studentenverbindungen

Daarna begon hij een carrière in de overheid.

In 1925 werd hij plaatsvervangend politiepresident in Aken, in 1929 werd hij ambtenaar in het Pruisische ministerie van binnenlandse zaken, en in 1932 vervolgde hij zijn ambtenarenloopbaan in het rijksministerie van binnenlandse zaken, waartoe hij tot het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 behoorde.

In de hoedanigheid van ambtenaar in de "Afdeling voor Joodse zaken" scheef hij samen met staatssecretaris Wilhelm Stuckart een commentaar op de (racistische, anti-joodse) Neurenberger wetten, waarin motivatie, achtergrond en interpretatie ervan beschreven worden. Algemeen wordt aangenomen dat hij ook aan de opstelling van deze wetten deelgenomen heeft. Nadat Slowakije in 1939 bij het Duitse Rijk gevoegd werd nam hij daar deel aan de uitwerking van de "Kodex des jüdischen Rechts", waarmee de ontmonding en de onteigening van de joodse bevolking begon. Toen de nazi's tot de volledige uitroeiing van de Joden besloten, nam het hoofd van de Afdeling voor Joodse zaken uit protest ontslag. Globke volgde hem op.

Globke was aanhanger van de Zentrum-partij, is voor zover bekend nooit lid van de NSDAP geweest, bovendien onderhield hij contact met militaire en civiele kringen van de weerstand tegen het Nazi-regime: hij was informant van de Berlijnse bisschop Konrad Graf von Preysing en was op de hoogte van de staatsgreepplannen van de Hitler-opponenten rond Carl Friedrich Goerdeler en Ludwig Beck. In 1945 verhinderde het oprukken van de geallieerden zijn arrestatie door de nationaal-socialisten.

In de jonge bondsrepubliek werd Globke eerst ‘Ministerialdirigent’ (soort afdelingsleider) in het kanseliersamt (bij kanselier Konrad Adenauer) , en in 1953 promoveerde hij er tot staatssekretaris (tot 1963). In deze functie behoorde hij tot de vertrouwelingen van de kanselier, en er wordt aangenomen dat Globke, in de achtergrond aan de touwtjes trekkend, één van de belangrijkste steunplaren voor Adenauers "Kanzlerdemokratie" was. Globke organiseerde de kabinetszittingen en bepaalde de agenda ervan. Alle afpraken met de kanselier verliepen via Globkes bureau.

In 1963 werd hij bij verstek door het opperste gerechthof van de DDR in een show-proces, dat de "Wesensgleichheit des Bonner Regimes" met de terreurstaat van Hitler moest aantonen, tot levenslang veroordeeld. Basis voor deze veroordeling was zijn medewerking tijdens het NS-regime aan wettelijke regelgeving die de juridische basis vormde voor de jodenvervolging en de germanisering van de bezette gebieden in Oost-Europa.

Globke was wegens zijn betrokkenheid bij het NS-regime ook in de Bondsrepubliek een omstreden figuur. Door sommigen werd hij er zelfs van verdacht naar een heropleving van het Nazi-regime te streven. Zijn open samenwerking en blijvende vriendschap met een aantal personen die ook in het Derde Rijk belangrijke posities ingenomen hadden en die hij in het nieuwe bestuur opnam werden hem vaak kwalijk genomen. Zo legde hij contact tussen Reinhard Gehlen en Adenauer. Gehlen was een generaal-majoor van de Duitse Wehrmacht die tijdens WOII veranwoordelijk was voor de inlichtingendienst aan het oostelijk front en na de oorlog door de Amerikaanse militaire inlichtingendienst aangetrokken werd om een spionage-afdeling tegen de Sovet-Unie op te zetten. In 1956 werd de "Organisation Gehlen", waarin volgens sommigen vele SS-ers en Nazi's onderkomen gevonden hadden, omgevormd tot de Bundesnachrichtendienst en kwam onder directe leiding van staatssecretaris Globke te staan.

Adenauer bleef hem echter tot het einde van zijn kanselierschap ondersteunen. "Man schüttet kein schmutziges Wasser weg, solange man kein sauberes hat", zou Adenauer over zijn staatsecretaris gezegd hebben.