Duitse Democratische Republiek
Van Wikipedia
| Vlag | Wapen |
|---|---|
 (Details) |
 |
| Kaart | |
 |
|
| Hoofdstad | Oost-Berlijn (Officiële naam: Berlin, Hauptstadt der DDR) |
| Regeringsvorm | Volksrepubliek |
| Staatshoofd | Voorzitter van de Staatsraad |
| Dynastie | n.v.t. |
| Bestaan | 1949 - 1990 |
| Ontstaan uit | Geallieerde bezettingszones in Duitsland |
| Opgegaan in | Bondsrepubliek Duitsland |
| Oppervlakte | 108.178 km² |
| Inwoners | 17 miljoen (1989) |
| Taal | Duits |
| Religie | Officieel: Atheïsme, de facto: Protestant, Katholiek |
| Munteenheid | tot 1990 de Mark der DDR (Ost-Mark), daarna tot de eenwording de Duitse Mark (d.m.v. een monetaire unie) |
| Leus | {{{leus}}} |
| Nationale feestdag | 7 oktober Dag van de Republiek) |
| Volkslied | Auferstanden aus Ruinen |
De Duitse Democratische Republiek (DDR), vaak kortweg Oost-Duitsland genoemd, was een land in Europa. De DDR ontstond op 7 oktober 1949 met het van kracht worden van de grondwet, ruim vier maanden na de Bondsrepubliek Duitsland of West-Duitsland. Door de stichting van deze twee staten was de tweedeling van het naoorlogse Duitsland een feit. De DDR hield op 3 oktober 1990 op te bestaan, toen het grondgebied deel ging uitmaken van de Bondsrepubliek.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Politiek
De DDR was een communistische staat die geregeerd werd door de communistische partij Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED) (Socialistische Eenheidspartij Duitsland). De SED kwam tot stand na een gedwongen fusie tussen de SPD (Sociaal-Democratische Partij van Duitsland) en de KPD (Communistische Partij van Duitsland). De SED werd bestuurd door een centraal comité en een politburo. Andere politieke partijen waren toegestaan, maar hadden geen werkelijke macht. De andere partijen waren: de CDUD (Christlich Demokratische Union Deutschlands), de LDPD (Liberaldemokratische Partei Deutschlands), de DBD (Demokratische Bauernpartei Deutschlands) en de NDPD (Nationaldemokratische Partei Deutschlands). Al deze partijen waren samen met de SED en de andere massaorganisaties (vakbond, vrouwenbond, Freie Deutsche Jugend, Kulturbund) verenigd in het Nationale Front.
Het hoogste orgaan van de staat was de Volkskammer (volksvertegenwoordiging). De SED had 127 zetels in de Volkskammer, de overige partijen ieder 52 zetels. Het ambt van staatshoofd werd vanaf de oprichting van de DDR in 1949 tot 1960 vervuld door een president, Wilhelm Pieck. Na zijn dood fungeerde de voorzitter van de Staatsraad als staatshoofd. In april 1990 - na de eerste democratische verkiezingen (Volkskammerwahl) - werd de Staatsraad afgeschaft en de functie van president in ere hersteld. Een president werd niet meer gekozen; de taken van het staatshoofd werden tot 3 oktober 1990 waargenomen door de voorzitter van de Volkskammer. De ministerraad, voorgezeten door een minister-president, was de uitvoerende raad van de Volkskammer en de Staatsraad.
Belangrijk bij de politiek van de SED was vooral de repressie van het vrije denken en individualisme en voorkoming van de daardoor uitgelokte leegloop van de DDR getuige repectievelijk de Stasi en de Berlijnse Muur.
[bewerk] Staatshoofden
President
- 1960 - 1973: Walter Ulbricht
- 1973 - 1976: Willi Stoph
- 1976 - 1989: Erich Honecker
- 1989 - 1989: Egon Krenz
- 1989 - 1990: Manfred Gerlach
President
[bewerk] Voorzitters van de raad van ministers (1949-1990)
- Otto Grotewohl 1949-1964
- Willy Stoph 1964-1973
- Horst Sindermann 1973-1976
- Willy Stoph 1976-1989
- Hans Modrow 1989-1990
- Lothar de Maizière 1990
[bewerk] Secretarissen-generaal van de SED (1946-1989)
- Wilhelm Pieck 1946-1950
- Walter Ulbricht 1950-1971
- Erich Honecker 1971-1989
- Egon Krenz 1989
- Zie ook: Gunther Schabowski.
[bewerk] Blokpartijen (partijen die met de SED samenwerkten)
[bewerk] Officiële vakbond
- FDGB (Freier Deutscher Gewerkschaftsbund)
[bewerk] Officiële vrouwenbond
- DFB (Demokratischer Frauenbund)
[bewerk] Jeugdbond
- FDJ (Freie Deutsche Jugend)
[bewerk] Oppositieorganisaties 1989-1990
- SDP (Sozialdemokratische Partei)
- Liberale
- Bündnis 90
- DSU (Deutscher Sozialer Union)
- Demokratischer Aufbruch
- Grüne
- Unabhängiger Frauenverband
- Neues Forum
Zie ook:
| Geschiedenis van Duitsland |
| [[Afbeelding:|210px|center]] |
Frankische Rijk (5e eeuw-843) Rijnbond (1806-1813) Duitse Rijk (1871-1943/1945)
Groot-Duitse Rijk (1943-1945) Geallieerde bezettingszones (1945-1949)
Verdeeld Duitsland (1949-1990)
Bondsrepubliek Duitsland (1990-heden) |
[bewerk] Districten
De eerste paar jaar van haar bestaan was de DDR een federale staat, met de deelstaten Mecklenburg, Saksen-Anhalt, Brandenburg, Thüringen en Saksen. In 1952 werd deze structuur afgeschaft en vervangen door 15 districten (Duits 'Bezirke'), die tot 1990 zouden blijven bestaan. Deze districten waren genoemd naar hun belangrijkste stad:
- Berlijn (Berlin, Hauptstadt der DDR; 1,2 miljoen inwoners)
- Rostock
- Schwerin
- Neubrandenburg
- Magdeburg
- Potsdam
- Frankfurt (Oder)
- Halle
- Cottbus
- Erfurt
- Leipzig
- Dresden
- Suhl
- Gera
- Karl-Marx-Stadt, het huidige Chemnitz
[bewerk] Godsdienst
De grootste kerk was de Luthers-Evangelische Kerk. Godsdienstvrijheid werd door de grondwet gegarandeerd, maar er waren voortdurende spanningen tussen kerk en staat. De kerk was het bolwerk van volksverzet tegen het regime. De Lutherse kerken werden nauw gevolgd door de geheime diensten. De Rooms-Katholieke Kerk was meermaals het object van vervolging. Vanwege de Communistische staatsideologie werd op scholen het atheïsme gepropageerd, waardoor de voormalige DDR nog altijd het meest a-religieuze gebied van Duitsland is.
[bewerk] Economie
De economie van de DDR was in vergelijking tot andere communistische landen redelijk goed. Maar sinds het einde van de jaren '70 kreeg het land te kampen met een steeds slechter wordende economie. De modernisering en integratie van deze Oost-Duitse economie zijn heden ten dage nog steeds een kostbaar langetermijnprobleem: jaarlijks wordt voor zo'n 70 miljard dollar aan financiële steun van het westen naar het oosten gesluisd. Maar de groei blijft nog achterwege.
[bewerk] Klimaat
Het klimaat in Oost-Duitsland lijkt sterk op dat van West-Duitsland en Polen. Er heerst een oceanisch-continentaal overgangsklimaat met strenge winters en hete zomers. Het landschap is vrij wisselend: uitgestrekte bossen en middelgebergte wisselen elkaar af. Het milieu is er op sommige plekken sterk vervuild, voornamelijk door de verouderde industrie.
[bewerk] Leger van de DDR
Het leger van de DDR werd in 1956 opgericht onder de naam Nationale Volksarmee (NVA). Tot 1962 was de NVA een vrijwilligersleger. Na invoering van de dienstplicht bestond het uit 170.000 soldaten.
De SED had door haar "Politische Hauptverwaltung" (PHV) en een speciale structuur, haar plaats in het leger gevestigd. Bijna alle officieren waren lid van de SED, evenals de onderofficieren.
Volgens de politici in de DDR was het leger het machtsinstument van de arbeidersklasse ter bescherming en beveiliging van de socialistische vooruitgang voor aanvallen van buitenaf. Met name diende de NVA ter verdediging van de socialistische staten tegen eventuele imperialistische agressoren uit het Westen. De werknemers in het leger waren oprecht ervan overtuigd dat ze hun land een dienst bewezen en zich inzetten voor de wereldvrede.
De NVA heeft nooit deelgenomen aan een oorlog, maar is wel enkele malen voor langere tijd in verhoogde staat van paraatheid geweest, zoals in 1961 tijdens de bouw van de Berlijnse Muur, in 1962 tijdens de Cubacrisis, in 1968 bij de inval van Sowjettroepen in Tsjechoslowakije en in de herfst van 1989.
[bewerk] Duitse eenwording
Op 3 oktober 1990 hield de DDR op te bestaan en werd weer samengevoegd met West-Duitsland, de BRD (Bundesrepublik Deutschland). 3 oktober is de nationale feestdag van Duitsland (Dag van de Duitse Eenheid). West-Duitsland, dat economisch veel sterker was, investeerde miljarden om Oost-Duitsland uit het slop te trekken, wat tot nu toe nog steeds niet gelukt is. De voormalige DDR kreeg sinds de val van het communisme een hoog werkloosheidscijfer. Er heerst over het algemeen grote onvrede over de politiek en de mensen voelen zich in de steek gelaten. De toenmalige bondskanselier Helmut Kohl sprak bij de hereniging over economische blühende Wiesen (bloeiende weiden), en voorspelde dat de welvaart van de nieuwe deelstaten binnen één jaar op het niveau van de West-duitse deelstaten zouden zijn. Niets was minder waar.
Deze onvrede verklaart ook de tendens dat veel mensen in de nieuwe bondsstaten bij de verkiezingen in september 2005 op de extreem-rechtse NPD of juist de erg linkse, socialistische PDS, de partij die is voortgevloeid uit de SED, hebben gestemd. De PDS haalde een grote zege in de nieuwe deelstaten onder leiding van Gregor Gysi, die in de DDR actief was voor de SED, en Oskar Lafontaine, voormalig partijleider van de sociaal-democratische SPD in de BRD. Veel onderzoekers denken dat men nog steeds niet kan spreken van één Duits volk. Mensen voelen zich nog steeds toebehoren aan "oost" of "west".
[bewerk] Munteenheid
De officiële munteenheid van de DDR was vanaf 1974 de 'Mark der DDR' (afgekort M), in het Westen ook wel 'Ostmark' genoemd. Bezoekers konden de Oost-Duitse mark alleen in Oost-Duitsland kopen en uitgeven, en ze mochten deze niet in- of uitvoeren. De waarde van de Ostmark was officieel gelijk aan die van de West-Duitse mark, alhoewel op de zwarte markt één West-Duitse mark evenveel waard was als drie tot vier Ostmark.
In de aanloop naar de eenwording werd op 1 juli 1990 een monetaire unie van kracht waarin de Mark der DDR als wettig betaalmiddel vervangen werd door de D-Mark (DM) van de Bondsrepubliek. Per persoon kon tot 4000 Oost-Duitse Mark (voor 60-plussers 6000 Mark) tegen een koers van 1 : 1 voor D-Marken worden ingewisseld, daarboven tegen 50 procent van de waarde. Later werd de Oost-Duitse Mark waardeloos verklaard. Het muntgeld was tijdens de overgangsperiode binnen het gebied van de DDR geldig, omdat de West-Duitse bank niet genoeg kleingeld tot haar beschikking had.
[bewerk] Oost-Duitsland
De inofficiële naam voor de Duitse Democratische Republiek (DDR) was Oost-Duitsland. Deze naam was aanvankelijk afgeleid van de naam Ostsektor, maar kwam vooral tot stand omdat het in buitenlandse ogen het meest oostelijke deel van het nog overblijvende Duitse territorium was. Historisch - en voor 1990 in Duitsland ook sociaal - moest het gebied veeleer als Midden-Duitsland aangemerkt worden. Het echte Oost-Duitsland bestond tot die tijd, en bestaat nog in de ogen van vele Duitsers (vooral uit de DDR), uit de sinds 1945 door Polen en Rusland geannexeerde regio's Silezië, Pommeren, Oost-Pruisen en Danzig. Deze gebieden maakten vanaf de Middeleeuwen tot 1945 zowel etnisch, taalkundig als staatskundig deel uit van Duitsland. In het tegenwoordige Duitsland spreekt men dan ook nog altijd liever van Neue Bundesländer dan van Ostdeutschland als men het over de DDR heeft. Men sprak ten tijde van de Koude Oorlog in de BRD ook wel van Drüben (aan de overkant), waarmee men de andere kant van de Berlijnse Muur bedoelde.
[bewerk] Grensverkeer
Er waren verschillende mogelijkheden voor buitenlanders om de DDR, weliswaar met vergaande beperkingen, te bezoeken. Zo was het mogelijk om een visum voor de DDR te kopen, waarmee vooraf vastgestelde bezoeken aan de DDR konden worden gebracht. Ook waren er speciale visa voor met name West-Duitsers in het kader van economisch noodzakelijk dagelijks grensverkeer. Een voorbeeld hiervan is dat een stad als West-Berlijn afhankelijk was van de DDR in verband met afvalverwerking, hetgeen grotendeels in de DDR gebeurde.
De meeste 'bezoeken' aan de DDR bestonden voor buitenlanders echter uit het passeren van een van de Transitstrecken, bijvoorbeeld tussen Helmstedt en Berlijn. Het verlaten van de Transitstrecke was niet toegestaan, en onderbreken van de reis mocht alleen bij speciale punten.
De tweede relatief eenvoudige mogelijkheid was een bezoek aan Oost-Berlijn vanuit West-Berlijn. Buitenlanders konden de grens passeren bij Checkpoint Charlie en met de S-Bahn bij Bahnhof Friedichstraße. Men was verplicht 25 West-Duitse Marken om te wisselen in 25 Oost-Duitse Marken. Voor het DDR-regime was dit een verkapte manier om aan harde valuta te komen, aangezien toeristen meestal geld overhielden aan hun bezoek aan Oost-Berlijn en de resterende Ostmarken niet mochten inwisselen of meenemen. Er was overigens niet veel controle op het (illegaal) meenemen van de Ostmarken.
Verder moesten toeristen een dagvisum kopen aan de grens voor 5 West-Duitse Marken. Toeristen waren verplicht voor 24.00u. de stad weer te verlaten. Men mocht met dit visum alleen Oost-Berlijn bezoeken en zich niet buiten de stadsgrenzen begeven. Met beperkingen was het overigens wel mogelijk zich aan te sluiten bij een georganiseerde trip naar Potsdam.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
| {{{afb_links}}} | Warschaupact (1955-1991) | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
|
