Hekserij
Van Wikipedia
Dit artikel zou samengevoegd moeten worden met Wicca, of er dient een duidelijker afbakening tussen beide artikelen te worden gemaakt (Hier melden: Overleg).
Met Hekserij wordt een aantal zaken bedoeld die een heks beoefent.
Inhoud |
[bewerk] Natuurreligie
Moderne hekserij is een moderne natuurreligie die ervan uitgaat dat alles uit de natuur als geheel voort komt en daar naar ook terug zal keren in een eindeloze cyclus. Heksen geloven dat de wereld uit meer bestaat dan alleen "fysieke" materie. De vijf elementen spelen binnen hekserij een belangrijke rol (water, vuur, aarde, lucht en geest). Deze elementen moeten niet als scheikundige "bouwstenen" gezien worden maar meer als "de schijf van vijf": uit elk "hokje" heb je wat nodig. Het element Aarde bijvoorbeeld is niet alleen de grond waar we op lopen maar bijvoorbeeld ook voedsel.
De vijf elementen zijn niet alleen van toepassing bij magie, maar ook in het "gewone" dagelijks leven en bij het "wereldbeeld" dus hoe alles in elkaar zit.
De vijfpuntige ster (pentagram) staat voor deze vijf elementen en wordt met een punt naar boven gedragen. Deze punt staat voor de eigen geest. Wat zoveel zeggen wil als: "Ik zal de baas blijven over mijn eigen leven en ik zal materiële zaken (belangen) geen dominante rol laten spelen."
Overigens worden zowel mannen als vrouwen "heks" genoemd.
[bewerk] Wicca
Sinds ongeveer 1950 ontstaat er ook een op hekserij gebaseerde religie die wicca genoemd wordt. Deze religie is opgericht door Gerald Gardner en combineert dingen uit hekserij met andere (oude) religies. De grootste verschillen met hekserij zijn:
- De hiërarchische structuur
- vrij 'vaste' regels
- het werken in een (grotere) groep "coven".
[bewerk] Algemeen
Zowel heksen als wiccans houden zich bezig met esoterische vaardigheden als magie, reiki, pendelen, geneeskrachtige kruiden, enz. De vijf elementen worden in dit geval vaak als beschermer of als "krachtbron aangewend.
[bewerk] In de geschiedenis
Het woord ´heks´ komt van het Middel-Nederlandse 'haghetisse' wat 'heggerijder' betekent. Dit, op een symbolisch niveau, betekende dat de heks in twee werelden leefde - de grens werd gesymboliseerd door de heg, wanneer je een heg 'berijdt' sta je aan de twee kanten.
Tijdens de kerstening van Noord-Europa werden de hogere sociale lagen bekeerd tot het christendom terwijl de onderste lagen bleven geloven, in meer of mindere mate, in de heidense religies. De heksen, met hun gebruik van de heksenzalven, dier-menstransformaties, in de geest reizen, waren waarschijnlijk de laatste overblijfselen van een of andere 'traditie' van sjamanen in Noord-Europa. In Scandinavië hebben we hier nog enige voorbeelden van; de Seidkona, Spakona, Galdro-kona's en natuurlijk hun mannelijke varianten.
De heksen werden tijdens de heksenjachten verbrand voor hun vermeende pact met de Duivel. Dit is vreemd omdat er meerdere mannen waren die (voor de aanvang van de heksenjachten) al pacten met de Duivel hadden gesloten in ruil voor materieel gewin. Het bijzondere is dat deze mannen niet vervolgd nog bestraft werden op de manier zoals dat met de heksen gebeurde. De redenen van de vervolging zullen dus eerder sociaal-economisch geweest zijn.
In het vorige artikel stond : "In het verleden heeft men getracht hekserij uit te bannen omdat het christendom niet te combineren was met deze natuurreligie. De tot heksen bestempelde personen werden tot de brandstapel veroordeeld in naam van het christendom." Dit is niet waar. Het christendom heeft geprobeerd de heidense religies van de Germanen uit te bannen, niet hekserij. Het is zelfs onmogelijk om te zeggen dat hekserij een bepaalde historische 'vorm' heeft die geclassificeerd kan worden als religieus. De heksen waren enkele, spaarzaam verspreide individuen - strijd tussen deze individuen en het christendom is er nooit in grote mate geweest. De echte sjamanistische heksen waren de eerste slachtoffers van de vervolgingen: ze waren snel uitgestorven.
Zogenaamde 'witte heksen' of 'wijze vrouwen' namen de taak over die de volva's in Germaanse maatschappij hadden. Zij bedreven christelijke volksmagie en kruidenkunde voor de (onder)klasse van boeren, handelaren, stedelingen etc. Deze figuren worden vaak 'heksen' genoemd, dit is echter historisch incorrect.
Dat echter weerhield George Pickingill, een Engelse 'cunning man', om in de 19e eeuw een hekserijtraditie te stichten. Deze traditie is waarschijnlijk erg beïnvloed door de zigeuners (daar heeft hij een tijd lang bij gewoond) en de praktijk van 'cunning men'.
Een andere 'revivalist' is Gerald B. Gardner die in de jaren '50 en '60 non-fictie schreef over hekserij. Hij claimde (de claims zijn niet bewezen) een clandestiene heksencultus te hebben gevonden en hierin te zijn ingewijd. Echter de traditie, die hij Wica noemde (toen nog met één 'c') bevatte niets anders dan ceremoniële magie (Golden Dawn, Aleister Crowley, OTO) en elementen uit 'Aradia' (Aradia or the Gospel of the Witches, Charles Godrfrey Leland) en de werken van Margaret Murray. Doreen Valiente bewees in het boek van Janet & Stewart Farrar 'The Witches' Way' (1984) dat Dorothy Clutterbuck - de vrouw waarvan Gardner claimde zijn kennis te hebben ontvangen - inderdaad bestond. Hiermee is natuurlijk niet bewezen dat zij ook daadwerkelijk een 'Witch' was - zij stond bekend als een goede katholiek.
Een tweede persoon die in de jaren '60 veel deed voor de heropleving van Hekserij was Roy Bowers alias Robert Cochrane. Hij beweerde een traditie te hebben die hem overgeleverd was door 'Aunt Lucy' die hij beschreef als een 'terrible old women'. Zijn ouderlijke huis zou op de grens van twee gebieden staan zodat zijn voorouders - zijn grootvader, claimde hij, was de laatste 'magister' van de lokale 'cuveen' - naar het andere gebied konden vluchten als vervolging dreigde. Hijzelf runde een 'cuveen' (coven is de term die gebruikt werd door Isobel Gowdie en die door Margaret Murray én Gardner gebruikt werden om een groep van 13 heksen aan te duiden) genaamd de 'Clan of Tubal Cain'. De rituelen die hij leidde waren gebaseerd op instinct, door een van zijn leerlingen werd gezegd dat hij dacht dat Cochrane op bepaalde momenten zelf niet eens wist waar het op uit zou lopen. Cochrane's traditie is gehuld in geheimhouding en psychologische verwarring. Hij genoot van 'grey magic', het altijd 'in twijfel laten van je tegenstander' zoals hij zelf zei. Zijn leven kwam abrupt tot een einde met zijn zelfmoord in '66: zijn vrouw weigerde bij hem terug te komen nadat hij een affaire met een andere vrouw had gehad.
In de 70-er jaren kwam er nóg een figuur bij in de wereld van Hekserij: Alex Sanders. Hij claimde als klein jongetje door zijn grootmoeder te zijn ingewijd. Dit is echter onmogelijk aangezien hij een deel van háár 'Book of Shadows' zou hebben overgeschreven lang vóórdat Valiente aan de uiteindelijke versie begon te schrijven. Het is door een Gardneriaanse (=uit de lijn van Gardner's covens) hogepriesteres bevestigd dat zij Sanders heeft ingewijd. Sanders' traditie kenmerkt zich door sterke ceremoniële invloeden, zo werken ze met engelen.
In de jaren 70 is wicca (de tradities van Gardner en Sanders, Gardneriaanse en Alexandrijnse Wicca) beïnvloed door de feministische beweging van schrijvers als Starhawk en Z. Budapest. Deze groepen aanbidden voornamelijk (soms uitsluitend) een Godin en laten (bijna) geen mannen toe. Dit is Dianic Wicca.
Met de boeken van Scott Cunningham en Silver RavenWolf en Rae Beth wordt er een nieuw soort Wiccan (volger van wicca) gelanceerd: de solitaire wiccan (voorheen werd dit woord gebruikt voor ingewijde heksen die hun coven verlieten en solo verder gingen). Deze mensen beoefenen Wicca in een solitaire omgeving, ze zijn alleenstaand. De traditionele wicca praktiseert in groepen/covens en (volgens niet-ingewijden) "een strak pak van regels". De solitaire wicca houdt slechts één regel aan dat is 'doe wat je wilt, mits het niemand schaadt', verder wordt alles door de persoon zelf ingevuld. Dit heeft ertoe geleid dat tegenwoordig wicca eigenlijk niet meer te definiëren valt omdat iedereen buiten de Alexandrijnse, Gardneriaanse en Dianic tradities een eigen geloof heeft samengesteld. Deze ontwikkeling werd door de komst van het internet nog versneld.
De laatste tijd komt er een nieuw fenomeen voor namelijk mensen die zichzelf 'heks' noemen en principes (zoals 'zolang het niemand schaadt') aanhangen die uit wicca afkomstig zijn maar zichzelf distantiëren van wicca omdat het te dogmatisch is. Vaak baseren deze zich geheel en alleen op informatie van het internet en vullen ze de rest aan met hun eigen intuïtie en levenservaringen. Alhoewel Wikipedia een objectieve encyclopedie zou moeten zijn hoop ik dat je de tegenstrijdigheid hiervan inziet.
Terwijl de wicca zich onderling aan het opsplitsen was (andere visie is dat - omdat persoonlijke beleving in wicca het belangrijkste is en covens autonoom zijn - diversiteit een groot goed is en daardoor vanzelf meerdere stromingen ontstaan) hebben de aanhangers van Cochrane (had overigens ontzettende kritiek op wicca) niet stil gezeten. Tijdens de heropleving van de '60-er jaren heeft Cochrane onder andere gecorrespondeerd met een man in de V.S. genaamd Joe Wilson. Hij bracht hem per brief zaken van de '1734'-traditie bij (1734 is een symbolische naam voor de Heksengodin). Deze traditie probeert vandaag te dag nog te leren uit Cochrane's brieven en artikelen.
Dave en Ann Finnin hebben van Evan John Jones (een van de voornaamste van Cochrane's leerlingen) het 'recht' als 'Magister' en 'Mistress' (hogepriester en hogepriesteres in wicca-termen) van de Clan of Tubal Cain gekregen na uitgebreide studie van Cochrane's brieven. Zij runnen vandaag te dag nog een traditie genaamd 'the Roebuck' die de hekserij van Cochrane volgt.
Cochrane valt onder de traditie van traditionele hekserij. De traditionele hekserij is de traditie van hekserij die hekserij historisch het meest benadert. Vele van de traditionele heksen verwijzen naar zichzelf als 'Europese sjamaan'. Traditionele hekserij kan óf een reconstructie aan de hand van de Cochrane- brieven en/of historisch materiaal en 'goddelijke inspiratie' zijn óf het kan een daadwerkelijke traditie van Middeleeuwse/Renaissance tijden zijn (wat ik onwaarschijnlijk acht). Een beetje van beide kan natuurlijk ook. Traditionele hekserij vindt een heropleving vanwege de soms 'fluffy' New-Age achtige ideën die je in moderne Wicca tegenkomt. Traditionele hekserij heeft hier meestal geen boodschap aan en is meestal nogal 'duister'. Veel mensen bestuderen weer Cochrane of bestuderen het werk van Robin Artisson, bekijken Nigel Jackson of Evan John Jones (opnieuw).
[bewerk] Meer informatie
- The Wonders Of Wicca Informatieve site, over hekserij en wicca.
- Weide van de Weerwolf Informatieve site over Traditionele Hekserij
