Karel Albert van Sardinië
Van Wikipedia
| 1798-1849 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Prins van Carignano | ||||||
|
||||||
| Koning van Sardinië | ||||||
|
||||||
|
Karel Albert Amadeus (Turijn 12 oktober 1798 – Porto 28 juli 1849) was van 1831 tot 1849 koning van Sardinië.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd
Hij was de zoon van Karel Emanuel van Savoye-Carignano en neef van koning Victor Emanuel I. Hij ontving een opleiding in Frankrijk en diende in zijn jeugd in het leger van Napoleon.
[bewerk] Regentschap
Karel Albert keerde terug naar Piëmont nadat Napoleon zich in 1814 had teruggetrokken. Hij raakte daar bevriend met de Carbonari, die een opstand aan het voorbereiden waren. Hij was van dit complot op de hoogte, maar het is niet duidelijk in hoeverre hij erbij betrokken was. Victor Emanuel I trad vanwege de opstand af en benoemde hem op 13 maart 1821 tot regent. Onder druk van de Carbonari stelde Karel Albert de zeer liberale Spaanse constitutie van 1812 in. Victor Emanuels jongere broer en beoogde opvolger Karel Felix arriveerde echter met een Oostenrijks leger. Hij onderdrukte de opstand, draaide Karel Alberts maatregelen terug en dwong hem op 21 maart tot vluchten.
[bewerk] Koningschap
De Italiaanse conservatieven vertrouwden Karel Albert niet meer, maar de relatie verbeterde toen hij dienst nam in het Franse leger bij de veldtocht tegen Spanje van 1823. Op 27 april 1831 volgde hij de kinderloos gestorven Karel Felix op als koning. Hij zette diens conservatieve beleid voort, tekende een militaire alliantie met Oostenrijk en onderdrukte liberale bewegingen. Na 1840 had hij echter weer contact met gematigde liberalen en werd hij steeds meer anti-Oostenrijks gezind. Echte concessies aan de liberalen deed hij echter nog niet.
Pas na de verkiezing van de hervormingsgezinde paus Pius IX en de vlaag van nationalisme die daarop volgde durfde hij Oostenrijk uit te dagen. Op 4 maart 1848 bekrachtigde hij een conservatieve grondwet en na het uitbreken van een revolutie in het onder Oostenrijkse heerschappij staande Lombardije-Venetië verklaarde hij Oostenrijk de oorlog (23 maart). Hij hoopte het gebied bij zijn rijk te kunnen voegen, maar werd bij Custozza op 23 en 24 juli verslagen. Kritiek op zijn militaire optreden en snelle radicalisering in Piëmont leidden ertoe dat Karel Albert in maart 1849 de wapenstilstand verbrak en besloot alles op alles te zetten. In de Slag bij Novara van 23 maart werd hij echter weer vernietigend verslagen.
[bewerk] Aftreden
De Oostenrijkse legeraanvoerder Josef Radetzky eiste een groot deel van Piëmont op voor zijn land en de troonopvolger als gijzelaar. Karel Albert trad af ten gunste van zijn zoon Victor Emanuel II in de hoop dat die betere voorwaarden zou kunnen bewerkstellingen. Diezelfde avond vertrok hij alleen naar Portugal, waar hij zich terugtrok in een klooster.
Deze laatste daad van zelfopoffering maakte voor de Italianen veel van zijn eerdere besluiteloosheid en slechte militaire optreden goed. Hij had een belangrijke rol gespeeld in de opkomst van het Risorgimento (Italiaanse eenheidsbeweging) en ervoor gezorgd dat Sardinië daarin een leidende rol zou spelen. Victor Emanuel II werd op 17 maart 1861 de eerste koning van het verenigde Italië. Margaretha, de dochter van Karel Alberts tweede zoon Ferdinand, werd later de echtgenote van Victor Emanuels zoon (en dus haar neef) koning Umberto I.
