Kruiskruid
Van Wikipedia
| Kruiskruid | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Klein Kruiskruid (Senecio vulgaris) |
|||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||
| Senecio |
Kruiskruid (Senecio) is een plantengeslacht uit de composietenfamilie. Het behoort tot de grootste plantengeslachten op aarde. Naar schatting zo'n 2000 soorten horen bij dit geslacht. Sommige soorten worden van senecio afgesplitst en tot nieuwe geslachten gerekend, maar dat maakt op het totale aantal weinig uit. Deze afsplitsingen zorgen wel voor verdeeldheid onder de botanici. Zo wordt moerasandijvie door de Flora van België, het Groothertogdom Luxemburg, Noord-Frankrijk en aangrenzende gebieden onder de naam Senecio congestus tot dit geslacht gerekend, maar hoort hij volgens Heukels' flora van Nederland tot het geslacht Tephroseris (Tephroseris palustris).
Kruiskruid is ook een heel veelvormig geslacht. In Amerika en Afrika groeien boomvormige reuzenkruiden die tot dit geslacht gerekend worden.
De naam Senecio betekent grijsaard. Dat verwijst naar een kenmerk van dit geslacht, namelijk de met dichte zaadpluisharen bezette uitgebloeide bloemhoofdjes. De naam kruiskruid verwijst vermoedelijk naar ditzelfde kenmerk. Het zou een verbastering zijn van grijskruid.
Alle in Nederland voorkomende kruiskruiden bevatten bevatten pyrrolizidine alkaloïden waardoor ze giftig zijn voor veel dieren en ook voor mensen. Maar ze kunnen daarom ook als geneesmiddel aangewend worden.
[bewerk] Ecologie
Senecio soorten zijn voedselplant voor o.a. de Sint-Jakobsvlinder (Tyria jacobaeae), Amerila leucoptera, Amerila pannosa, Artimelia latreillei, Cochylis dubitana, Dienares (Dysauxes ancilla), (Homoeosoma nebulella), Groente uil (Lacanobia oleracea), Nyctemera adversata, Nyctemera apicalis, Nyctemera itokina, Nyctemera restrictum, Orthonama obstipatum, Phycitodes albatella, Platyptilia isodactylus, Gele granietuil (Polymixis flavicincta), Rhodogastria amasis, Saenura flava, Sneeuwbeer (Spilosoma urticae), Udea elutalis en de distelvlinder Vanessa virginiensis.
[bewerk] DNA en nieuwe indeling
Uit recent DNA onderzoek bleek dat fylogenetische analyses met moleculaire en morfologische kenmerken leverden onder meer interessante nieuwe informatie op over de identiteit van de nauwste verwanten van Jakobskruiskruid en de evolutionaire positie van deze groep (Senecio sectie Jacobaea) ten opzichte van andere Senecio soorten. Veel soorten die nauw verwant blijken te zijn aan Jakobskruidkruid werden voorheen niet met deze soort geassocieerd en sectie Jacobaea blijkt, ondanks veel uiterlijke overeenkomsten, weinig verwant te zijn met andere Senecio groepen. Zo zijn bijvoorbeeld de drie Nederlandse vertegenwoordigers van sectie Jacobaea, namelijk Jakobskruiskruid, Waterkruiskruid (S. aquaticus) en Viltig Kruiskruid (S. erucifolius), nauwer verwant met het Noord-Amerikaanse geslacht Packera dan met de andere Nederlandse Kruiskruiden.
[bewerk] Soorten in Nederland en België
- Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens)
- Boskruiskruid (Senecio sylvaticus)
- Glanzend kruiskruid (Senecio squalidus - adventief, wellicht ingeburgerd)
- Jacobskruiskruid (Jacobaea vulgaris voorheen Senecio jacobaea)
- Klein kruiskruid (Senecio vulgaris)
- Kleverig kruiskruid(Senecio viscosus)
- Moeraskruiskruid (Jacobaea paludosa voorheen Senecio paludosus)
- Oostelijk kruiskruid (Senecio vernalis)
- Rivierkruiskruid (Senecio fluviatilis) synoniem Senecio sarracenicus)
- Schaduwkruiskruid (Senecio ovatus)
- Spatelkruiskruid (Senecio helenitis - uitgestorven)
- Veelbloemig schaduwkruiskruid (Senecio hercynicus)
- Viltig kruiskruid (Jacobaea erucifolia voorheen Senecio erucifolius)
- Waterkruiskruid (Jacobaea aquatica voorheen Senecio aquaticus)
- Zilverkruiskruid (Jacobaea maritima voorheen Senecio cineraria)
Overige op de Nederlandstalige wikipedia beschreven soorten zijn:
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Senecio op Wikimedia Commons. |
