Mandoline (instrument)
Van Wikipedia
- Guglielmo Plüschow (1907).
De mandoline is een snaarinstrument. De mandoline wordt bespeeld met een plectrum. Het instrument is dubbelkorig en heeft acht snaren die twee aan twee hetzelfde gestemd zijn als bij een viool, dus: G - D - a - e
Pas eind van de 19e eeuw wordt op de mandoline de tremolo techniek gebruikt, door het plectrum snel over de dubbele snaren heen en weer te bewegen. Op deze manier kunnen lang aangehouden tonen (sostenuto) gesuggereerd worden.
[bewerk] Geschiedenis
De Napolitaanse mandoline is in Italië ontstaan, op het einde van de 17e eeuw en behoort tot de luitfamilie. De chitarra morsica zou de oudste voorloper geweest zijn, peervormig en met bolle rug, door de Moren geïntroduceerd in Zuid-Europa.
In de 15e eeuw is er naast de pandura (zie ook bandurria) ons een 'mandora' bekend. In de 17e eeuw vindt men nieuwe benamingen terug zoals 'mandola', 'armandolino' voor de nieuwe varianten met wisselende aantallen snaren.
De 17e eeuwse Milanese mandoline (recentere naam voor de armandolino) met zes dubbele snaren is het meest verspreid en pas na 1700 neemt de 4-korige Napolitaanse mandoline met de vioolstemming sol re la mi (4e naar 1e) haar plaats in naast de Milanese mandoline.
De meest bekende barokwerken voor dit instrument zijn de concerti voor mandoline van Antonio Vivaldi. De bekendste mandolinebouwers waren ledenvan de familie Vinaccia maar ook de bekende vioolbouwer Antonio Stradivarius heeft naast zijn befaamde violen ook nog mandolines en gitaren gebouwd.
De allerbeste mandolinebouwers waren te vinden in het atelier van Luigi Embergher (1856-1943).
Een tweede grote bloei kende de mandoline op het einde van de 19e tot in de helft van de 20e eeuw met ontelbare mandolinebouwers en grote mandolinevirtuozen zoals Raffaele Calace en de bekende Italiaanse virtuoos, Silvio Ranieri die in Brussel gevestigd was. Hij was de grote promotor van de mandoline in België.
Na een rustperiode (1945-1980) komt dit instrument opnieuw in de belangstelling. Er worden nieuwe hoogwaardige instrumenten gebouwd, zowel kopieën van historische instrumenten als moderne versies, en ook nieuwe composities worden er gecreëerd en dit vooral in Duitsland.
Evenals bij de vioolfamilie komt de mandolinefamilie nog in alt-, cello- en basversie voor: mandola, mandoloncello en mandobas. Zeldzamer nog zijn mandolinette (soprinino-mandoline) en de mandolone (tussen cello en bas). Een combinatie van deze instrumenten wordt gebruikt in het mandolineorkest, meestal aangevuld met accordeon.
Nauw verwant aan de mandoline is de mandolinebanjo
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Mandolins van Wikimedia Commons. |
