Mercatorplein (Amsterdam)
Van Wikipedia
Het Mercatorplein is een plein in Amsterdam-West. Het plein werd aangelegd in de jaren twintig van de twintigste op het grondgebied van de in 1921 geannexeerde gemeente Sloten. Deze gemeente had voordien al plannen gemaakt voor een nieuwbouwwijk ten westen van de Baarsjesweg en Admiraal de Ruijterweg, maar de plannen werden in gewijzigde vorm uitgevoerd door de gemeente Amsterdam als onderdeel van het Plan West.
Het Mercatorplein is genoemd naar de beroemde cartograaf Gerardus Mercator. De straten in de buurt eromheen zijn eveneens genoemd naar cartografen en ontdekkingsreizigers.
Het plein werd gebouwd naar een ontwerp van H.P. Berlage in 1925. Opvallend zijn de beide poortgebouwen met torens aan de noord- en zuidzijde van het plein. Aan de westkant is een soort poortachtige doorgang in de Jan Evertsenstraat gemaakt. Wegens bouwvalligheid werd de noordelijke toren in 1961 gesloopt.
Sinds 1927 had tramlijn 7, komend vanaf de Jan Evertsenstraat, zijn eindpunt op dit plein. In 1929 kwamen de lijnen 12, 13 en 19 er bij. De lijnen 12 en 19 verdwenen enkele jaren later weer, maar de lijnen 7 en 13 zijn sinds de jaren twintig hier aanwezig gebleven. Lijn 13 werd in 1950 via de Hoofdweg verlengd naar het Bos en Lommerplein. In 1989 werd lijn 13 via de Jan Evertsenstraat naar de Jan Tooropstraat en verder verlengd, lijn 7 nam nu de route naar het Bos en Lommerplein over. In de jaren negentig verdwenen de tramkeerlus en het plantsoen in het midden van het plein.
Sinds 1990 is het Mercatorplein ingedeeld bij het stadsdeel De Baarsjes. De 'Mercatorbuurt' (het gebied rond het plein) had door verwaarlozing en drugshandel in de jaren tachtig geen al te goede naam gekregen. In de jaren negentig werd de bebouwing rond het plein gerenoveerd en de noordelijke bebouwing geheel vernieuwd volgens het oorspronkelijke ontwerp. Ook de afgebroken toren werd herbouwd, waardoor het plein veel van zijn schoonheid terugkreeg. Onder het plein werd een parkeergarage gebouwd.
Het plein werd in juni 1998 na een flinke opknapbuurt heropend. De revitalisering van deze Amsterdamse Schoolbuurt werd gevierd in aanwezigheid van Koningin Beatrix. Het ontwerp van de terrazzopleinbanken is van Ir. Michal Kolmas en het ontwerp van het terrazzowaterkunstwerk en zitelementen is van André Volten. Mede door de recente verbeteringen in de Mercatorbuurt kiezen nu veel mensen voor een relatief goedkope woning aldaar in de herleefde stadswijk.
De bekende supermarktketen van Dirk van den Broek had zijn eerste vestiging aan het Mercatorplein. De oorspronkelijke melkhandel opende in de jaren vijftig hier de eerste 'zelfbedieningswinkel' van Amsterdam. Hieruit is in de loop der jaren de winkelketen voortgekomen.
[bewerk] Literatuur
- Bos en Lommer en de Baarsjes, door Ton Heijdra, Uitgeverij René de Milliano, Alkmaar 2004. ISBN 90-72810-45-7.
- Een gat in de ruimte, Berlage's Mercatorplein en de reconstructie van een toren, door Rein Geurtsen en Max van Rooy. De Balie, Amsterdam, 1991. ISBN 90-6617-071-9.
- Mercatorplein, beeld van een wereld in Amsterdam. Paul Arnoldussen. Mets, 1998. ISBN 90-5330-246-8.
