Modaliteit (muziek)
Van Wikipedia
Onder modaliteit wordt in de muziektheorie verstaan: het gebruik van toonladders in plaats van akkoorden als basis voor de organisatie van de tonen binnen een compositie of improvisatie. (Latijn: modus=wijze van spelen, lees: toonladder)
Kerktoonladders zijn heptatonische toonreeksen, wat wil zeggen dat ze uit zeven tonen bestaan.
In de geschiedenis van de klassieke muziek werden onderstaande modi gebruikt, de namen waren ontleend aan de oude Griekse muziektheorie, en betekenden elk een landstreek in Hellas:
| Ionisch | (C - D - E - F - G - A - B - C) | |
| Dorisch | (D - E - F - G - A - B - C - D) | |
| Phrygisch | (E - F - G - A - B - C - D - E) | |
| Lydisch | (F - G - A - B - C - D - E - F) | |
| Mixolydisch | (G - A - B - C - D - E - F - G) | |
| Aeolisch | (A - B - C - D - E - F - G - A) | |
| Locrisch | (B - C - D - E - F - G - A - B) | deze naam kan als een pun (eng.: woordgrapje) uit het Spaans worden verklaard: loco = getikt |
De meeste wereldmuziek heeft een modaal karakter.
[bewerk] Modi in de jazz
In de jazzmuziek worden de kerktoonladders gebruikt om te improviseren over bepaalde akkoorden.
| Modus | Ionisch | Dorisch | Phrygisch | Lydisch | Mixolydisch | Aeolisch | Locrisch |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Akkoord | Cmaj7 | Dm7 | Esus b9 | Fmaj7#11 | G7 | Am7 | Bø (Bm7b5) |
Hoewel zowel Dorisch als Aeolisch kunnen worden gespeeld over een mineur septiem akkoord (m7), wordt Dorisch het meest gebruikt vanwege de meer consonante grote sext (bijv. de B in Dm7) in plaats van de kleine sext in de Aeolische ladder. Zo wordt ook vaak in plaats van Lokrisch de 6e modus van melodisch mineur over een half-verminderd akkoord gespeeld (ø of m7b5) omdat de grote none in die modus (bijv. de C# bij een Bø akkoord) consonanter klinkt (dan de kleine none in Lokrisch) bij een m7b5 akkoord.
[bewerk] Zie ook
| {{{afb_links}}} | Kerktoonladders | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Ionisch | Dorisch | Frygisch | Lydisch | Mixolydisch | Aeolisch | Locrisch |
