Nederlandse Top 40
Van Wikipedia
|
|
||
|---|---|---|
| Dj | Joost den Draaijer (1965-1968) Jan van Veen (1968-1970) Lex Harding (1970-1989)¹ Ferry Maat (1975-1985) Gijs Staverman (1991-1993) Erik de Zwart (1989-2002)¹ Wessel van Diepen (2003-2006) Jeroen Nieuwenhuize (2006-heden) ¹ Met onderbreking van enkele jaren. |
|
| Producer(s) | Jurjen Gofers (2002-2006) Jeroen van Doorn (2006-heden) |
|
| Type programma | hitlijst | |
| Uitzendtijdstip | Vrijdag 14:00-18:00 | |
| Radiostation | Radio Veronica Radio MiAmigo Hilversum 3 Radio 538 |
|
| Periode | 1965 - heden | |
|
|
||
De Nederlandse Top 40 is een wekelijkse hitlijst, die oorspronkelijk door de zeezender Radio Veronica werd geïntroduceerd. Op 2 januari 1965 verscheen de eerste Top 40, I feel fine van de Beatles stond toen op nummer één.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Joost den Draaijer was de initiatiefnemer van de Top 40 in Nederland. In november 1964 was hij op studiereis in de Verenigde Staten. Hij kwam terug met een idee: volgens hem had Radio Veronica een eigen hitparade nodig. Hij wist de directie van de zeezender te overtuigen met deze hitlijst te beginnen.
Met ingang van 2 januari 1965 was deze lijst iedere zaterdagmiddag tussen twee en vier uur te beluisteren via Radio Veronica. Den Draaijer was ook de eerste presentator van deze hitparade, die in gedrukte vorm verscheen vanaf 9 januari 1965.
De Top 40 heette in het begin nog "Nederlandse Hitparade", dat op 21 mei 1966 werd omgedoopt in "Veronica Top-40". De uitzending van deze wekelijkse lijst met de 40 populairste platen van Nederland groeide in de loop der jaren uit tot (een onderdeel van) "De nationale zaterdagmiddaggebeurtenis", waarvan ook de Tipparade met de Alarmschijf deel uitmaakte. Het programma bleek zó succesvol dat op de in 1965 opgerichte concurrent Hilversum 3 de VPRO in 1968 een eigen top 20 begon die uitgroeide tot de Hilversum 3 Top 30, later Daverende Dertig, Nationale Hitparade en Mega Top 50 (van 1997-2002 ook onder de naam Mega Top 100).
De laatste vanaf de zeezender Radio Veronica uitgezonden Top 40 ging de ether in op zaterdagmiddag 31 augustus 1974, "the day the music died" (de dag dat de muziek stierf), toen de zeezenders moesten stoppen met hun uitzendingen. De exploitatie van de Top 40 werd daarop overgenomen door de Stichting Nederlandse Top 40, eigendom van Lex Harding en Rob Out. Op de vier zaterdagmiddagen van september 1974 en ook op zaterdagmiddag 5 en 12 oktober 1974 werd de Top 40 uitgezonden op de zeezender Radio Mi Amigo (dat was doorgegaan met uitzenden, hierbij de "anti-Veronicawetten" negerende). Daarna, vanaf donderdag 3 oktober 1974, nam de TROS de uitzendingen van de Top 40 over (met dj Ferry Maat) op Hilversum 3. Als C-omroep (sinds 1 mei 1976) kreeg Veronica (in de vorm van de VOO) de Top 40 op Hemelvaartsdag 27 mei 1976 weer terug. Vanaf die tijd werd de Top 40, beginnende op 28 mei 1976, iedere vrijdagavond (in een tijdsbestek van slechts één uurtje) uitgezonden door Veronica op Hilversum 3 (tegenwoordig 3FM geheten). Nadat Veronica de B-status bereikte, verschoof de Top 40-uitzending naar de vrijdagmiddag en was er meer tijd voor beschikbaar.
In 1993 besloten de omroepen op Radio 3 nog maar één hitlijst uit te zenden, om een einde te maken aan de veelheid aan lijstjes op die zender. De lijst die overbleef was de Mega Top 100 (tegenwoordig Mega Top 50), gezamenlijk uitgezonden door de TROS en Veronica op zaterdagmiddag en gepresenteerd door Daniël Dekker en Gijs Staverman. De Top 40 verhuisde vervolgens naar Radio 538, waar de lijst tot op de dag van vandaag wordt uitgezonden.
Op televisie was de Top 40 in de jaren '80 te zien bij het publieke Veronica, waar het programma onder meer werd gepresenteerd door Jeroen van Inkel. Halverwege de jaren '90 verhuisde de tv-versie naar SBS6 (gepresenteerd door Bart Ettekoven en later door Jeroen Nieuwenhuize. Vanaf eind jaren '90 tot december 2006 was de Top 40 te zien op TMF (met in 2003 een korte uitstap naar MTV), waar achtereenvolgens Erik de Zwart en Jeroen Nieuwenhuize de lijst presenteerden. Volgens Nieuwenhuize is dit omdat steeds meer dance artiesten geen videoclips meer maakten. Regelmatig was er dan geen clip beschikbaar voor de huidige nummer-1. Ook bestormden steeds vaker kinderhits de hitlijst, die niet bij de doelgroep van TMF passen. Mogelijk zal de tv-versie van de Top 40 in 2007 te zien op de tv-zender Tien.
[bewerk] Het gedrukte exemplaar
Vanaf de tweede uitzending, op 9 januari 1965, was de Top 40-lijst ook wekelijks in gedrukte vorm (het gedrukte exemplaar) bij veel platenwinkels verkrijgbaar. In 2003 werd hiermee gestopt vanwege de hoge kosten. Sinds 2 september 2005 is de Top 40 in een wekelijkse uitgave van de Free Record Shop opgenomen. Hierbij werd ook de samenstelling gewijzigd: alleen singleverkopen van de Free Record Shop Holding (FRS, Van Leest en Fame) worden nog meegeteld.
De eerste Top 40 verscheen weliswaar aanvankelijk niet in druk, maar werd later (onder andere in het gedrukte exemplaar van de 600ste Top 40) alsnog officieel afgedrukt.
[bewerk] Speciale uitgaven
Van het gedrukte exemplaar van 26 december 1970 ("Kersteditie" genoemd) is bekend dat er twee versies bestaan, de ene met normale alarmschijfsymbolen, de ander met kerstkaarsen in plaats van de gebruikelijke alarmschijfsymbolen. Het andere opmerkelijke feit omtrent deze lijst is dat deze geheel identiek is aan de week daarvoor. Het commentaar onderaan deze Top 40-lijst liet daar ook geen twijfel over bestaan: "Kerstmis valt dit jaar op de piekdagen in platenverkoop, wij hebben daarom de Top-40 ongewijzigd gelaten." Ook de Tipparade van die week was ongewijzigd gelaten. Dit maakt deze Top 40-lijst tot een uniek exemplaar.
[bewerk] De Top 40 van 30 juni 1973
Vanwege een protestactie van Radio Veronica tegen een mogelijke verdwijning (die later tóch plaatsvond op 31 augustus 1974) is de Top 40 van 30 juni 1973 destijds niet afgedrukt, maar verscheen er die week een gedrukt exemplaar zonder hitparadenoteringen met dwars daaroverheen de tekst: "OOK DIT VERDWIJNT ALS VERONICA VERDWIJNT" in grote, zwarte letters. Deze Top 40 werd bovendien nooit uitgezonden door Radio Veronica, evenwel "Het Genootschap Voor Hitologie" drukte deze lijst af in het eerste nummer van het tijdschrift Pampus, dat verscheen in november 1973.
VERONICA TOP 40 nr. 26 van 30 juni 1973. Nooit uitgezonden uit protest tegen het op handen zijnde verdwijnen van het schip.
|
|
[bewerk] De Top 40 van 30 december 2006
Er kwam geen "Freecharts"-exemplaar van week 52 uit in 2006, omdat de week daarvoor reeds een gecombineerde uitgave (week 51/52) was verschenen. Dientengevolge is de Top 40 van 30 december 2006 die wel samengesteld was, niet in druk verschenen.
[bewerk] Trivia
De Top 40 heeft vanwege sponsoring ook wel bekend gestaan als de Rabo Top 40 en de Wanadoo Top 40. Heden ten dage gaat de lijst weer als de Nederlandse Top 40 door het leven, net als in 1974, toen zeezender Veronica haar uitzendingen moest stoppen.
Almere heeft een eigen Top 40 Plein. Dit was een cadeau van de gemeente aan de Stichting Nederlandse Top 40, omdat de Top 40 op 2 januari 2005 precies veertig jaar bestond. Op die dag werd het straatbord officieel onthuld door de Almeerse burgemeester Annemarie Jorritsma en Erik de Zwart. Die laatste presenteerde de hitlijst zelf jarenlang op radio en televisie. Het Top 40 Plein ligt in de Almeerse Muziekwijk.
[bewerk] Speciale uitzendingen
Op vrijdag 31 oktober 2003 werd op Radio 538 een zeer speciale hitlijst uitgezonden, namelijk de 2000ste Top 40, maar eigenlijk was dit volgnummer 2001, omdat de Top 40 van 26 december 1970 (identiek aan die van de week daarvoor, maar wel afzonderlijk in druk verschenen) toen niet was meegeteld.
Op vrijdag 7 oktober 2005 werd op Radio 538 het 40-jarige jubileum gevierd van de Top 40, maar reeds op zondag 2 januari 2005 bestond de Top 40 exact 40 jaar en dat feit is een dag daarvóór op nieuwjaarsdag 2005 op Radio Veronica gevierd tussen 12u. en 15u. met "het ultieme Top 40-nummer 1-programma", hierin werden de platen gedraaid die het langst op nummer 1 hebben gestaan in de Top 40. "Dromen Zijn Bedrog" van Marco Borsato stond het langst op nummer 1 in de Top 40 in die afgelopen 40 jaar (namelijk 12 weken) en was tevens de nummer 1 in die "ultieme nummer 1-hitlijst".
Op vrijdag 13 oktober 2006 werd op Radio 538 van 14u. tot 18:15u.(!) het afscheid gevierd van Wessel van Diepen als presentator van de Top 40. Deze uitzending kwam rechtstreeks vanuit de Heineken Music Hall waar diezelfde avond de TMF-awards werden uitgereikt.
[bewerk] Tegenwoordig
Tegenwoordig (2007) wordt de Top 40 op vrijdag van 14.00 tot 18.00 uur op de radio uitgezonden door Radio 538 en gepresenteerd door Jeroen Nieuwenhuize, die op 20 oktober 2006 het stokje overnam van Wessel van Diepen. Op zaterdag wordt op dit radiostation de Non Stop 40 uitgezonden van 15.00 tot 18.00 uur, zonder presentatie.
[bewerk] Samenstelling
Van september 1974 tot eind 2006 was de samenstelling van de Top 40 in handen van de Stichting Nederlandse Top 40 en GfK Mega Charts. Sinds begin januari 2007 worden de Top 40 en de Tipparade voor de Stichting Nederlandse Top 40 samengesteld door SoundAware. Tot voor kort leverde dit bedrijf alleen de airplaygegevens voor de Top 40. De Top 40 wordt gemaakt op basis van cijfers van de Free Record Shop Holding. Deze gegevens komen nu ook bij SoundAware binnen.
[bewerk] Airplay
Net als de andere hitlijst in Nederland (de Mega Top 50) wordt de Top 40 samengesteld op basis van verkoopcijfers én airplay: hoe vaker een lied gedraaid wordt, hoe hoger dit in de Top 40 staat. Vóór 1 juli 1999 was de Top 40, net zoals de Single Top 100 tegenwoordig, enkel en alleen op de wekelijkse verkoopcijfers gebaseerd. Sinds de Top 40 van 10 juli 1999 wordt airplay meegeteld. De Top 40 kent een andere weging van verkoop en airplay dan de Mega Top 50. Sinds 2003 worden legaal gedownloade singles ook in de samenstelling van de Top 40 meegewogen.
De huidige samenstelling van de hitlijsten, een combinatie van verkoop- en airplaygegevens, kan omstreden genoemd worden. Velen vinden het niet objectief dat de airplaycijfers van de radio- en televisiestations worden meegeteld om de invloed van de dalende singleverkoop op de Top 40 te beperken. Ook is door de veranderde samenstelling een historische vergelijking van artiesten lastig; sinds de wijziging komt het bijvoorbeeld veel vaker voor dat een plaat op nummer één binnenkomt in de Top 40.
[bewerk] Stipnotering
In de Top 40-lijst wordt met een zogenaamde "stip" aangegeven welke platen zich snel naar de top bewegen. Elke plaat die op een van de nummers 11 tot en met 30 terechtkomt en daarmee drie of meer plaatsen stijgt (bijvoorbeeld van 33 naar 29), krijgt op dat moment een stipnotering. Ook platen die in of naar de top 10 stijgen, krijgen een stipnotering. Naast stipnoteringen worden ook superstipnoteringen toegekend: is het aantal gestegen plaatsen in de top 10 vijf of meer óf in de top 25 tien of meer, dan wordt een superstip uitgedeeld. (Platen die nieuw binnenkomen in de top 30 stijgen per definitie en wel meer dan 10 plaatsen.)
[bewerk] Regels
Een aantal regels (voor sommige mensen dubieus), waarvan enkele al sinds 1972, wordt daarnaast gehandhaafd:
- Singles dienen minimaal 2 weken in de Top 40 te staan. Als een single officieel niet meer in de Top 40 thuishoort, wordt deze op nummer 40 geplaatst.
- Re-entry (een single die eerst verdwenen was, maar nu opnieuw is genoteerd in de lijst) vindt alleen plaats wanneer de single bij de eerste 30 uitkomt, anders wordt deze genegeerd.
Andere regels die na 1972 zijn ontstaan:
- Met superstip genoteerde singles mogen de week erop niet zakken. Als een superstipsingle eigenlijk had moeten zakken, dient deze te blijven staan op de plek waarnaar deze steeg. (Deze regel kan echter niet altijd toegepast worden, bv. als er geen plaats is.) Gevolg van deze regel is wel dat singles, de week na het blijven staan, extra hard naar beneden kunnen zakken.
- Singles met een zogenaamde dubbele A-kant worden apart genoteerd in de Top 40; dit komt door de (mogelijke) verschillen in airplay die de twee liedjes krijgen.
[bewerk] Zie ook
- Records in de Nederlandse Top 40
- Lijst van nummer 1-hits in de Nederlandse Top 40
- Lijst van succesvolste hits in de Nederlandse Top 40
- Lijst van eendagsvliegen in de Nederlandse Top 40
- Hitdossier
[bewerk] Externe links
|
1960 | 1961 | 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 | 1968 | 1969 |
