Nieuwe Oosterbegraafplaats (Amsterdam)
Van Wikipedia
De Nieuwe Oosterbegraafplaats is een begraafplaats in Amsterdam. Deze is gelegen aan de Kruislaan in de Watergraafsmeer en heeft een oppervlakte van ruim 30 hectare. Op 1 mei 1894 ging de begraafplaats open.
De Nieuwe Oosterbegraafplaats nam de functie over van de (Oude) Oosterbegraafplaats, net buiten de Muiderpoort, thans bevindt zich hier het Koninklijk Instituut voor de Tropen en een deel is opgegaan in het Oosterpark.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De gemeente Amsterdam kocht in 1888 een stuk terrein van 16 hectare in de toen nog zelfstandige naburige gemeente Watergraafsmeer voor een nieuwe begraafplaats, aangezien elders niet voldoende ruimte meer was.
De begraafplaats is in 1892 ontworpen door de landschapsarchitect Leonard Anthony Springer. Springer heeft bij zijn ontwerp veel aandacht besteed aan de bomen.
In 1904 kocht de gemeente het aangrenzende terrein van het landgoed Oud-Roosenburg. De uitbreiding was 8 hectare groot en werd naar het ontwerp van Springer aangepast. In 1927 werd werd de begraafplaats opnieuw uitgebreid, tot aan de Zaaiersweg (Betondorp) en is nu 34 hectare groot.
De begraafplaats wordt tegenwoordig De Nieuwe Ooster genoemd. De naamsverandering is gekomen na de bouw van een crematorium in 1994, naar een ontwerp van R. van Liesveld.
[bewerk] Monument en arboretum
De begraafplaats werd in 2003 een Rijksmonument. In 2005 is het terrein uitgeroepen tot arboretum. Er zijn plannen om het oorspronkelijke ontwerp van Springer weer te herstellen.
[bewerk] Graven van bekende Nederlanders
Er liggen vele bekende Nederlanders begraven. Veel graven hebben de status van monument gekregen.
- Cornelis Johannes Karel van Aalst (1866-1939), bankier
- Jan Albregt (1829-1879), acteur, aanvankelijk begraven op de Oude Oosterbegraafplaats
- Wim Anderiesen (1903-1944), voetballer
- Ko Arnoldi (1883-1964), acteur (B-42-643)
- Feike Asma (1912-1984), organist
- Barend Barendse (1852-1935), acteur
- Herman Bavinck (1854-1921), politicus en predikant
- Bet van Beeren (1902-1967), eigenares van Café 't Mandje op de Zeedijk (2-62-66)
- Thibault Bigot (1871-1930), acteur
- George Breitner, fotograaf en schilder
- Philippe la Chapelle, acteur (AA-50-20)
- Lien la Chapelle-de Jong, actrice (AA-50-20)
- Thérèse van Duyl-Schwartze (1851-1918), portretschilderes. Zij was aanvankelijk begraven op Zorgvlied
- Albert Hahn (1877-1918), tekenaar
- Joannes Benedictus Van Heutsz (1851-1924), generaal. Van Heutsz lag in een monumentale granieten grafkelder op een prominente plaats achter de aula van de begraafplaats. Inmiddels is dit monument afgebroken en ligt dit sedert 2002 opgeslagen; in restauratie in 2005.
- Ed. Hoornik (1910-1970), dichter (AA-25-126)
- Rika Hopper, actrice (AA-19-1)
- Marijke Höweler (1938-2006), schrijfster
- Cornélie Huygens, schrijfster
- Hendrik Maarten Krabbé, schilder (1-25-148)
- Jan Mens, schrijver, o.a. van De kleine waarheid
- Emiel van Moerkerken, fotograaf
- Pieter Hendrik van Moerkerken
- Piet van Nek (overleden in 1914), wielrenner. Hij verongelukte tijdens een wielerwedstrijd in Leipzig
- Nescio, schrijver
- Loudi Nijhoff, actrice
- Melle Oldeboerrigter, schilder en tekenaar
- Cas Oorthuys, fotograaf
- Elja Pelgrom, actrice
- Jacques Perk, dichter. Hij was aanvankelijk begraven op de oude Oosterbegraafplaats.
- Alexander Saalborn, regisseur
- Liane Saalborn, actrice
- Louis Saalborn, acteur en regisseur
- Suza Sablairolles (1829-1867), actrice. Ze was aanvankelijk begraven op de oude Oosterbegraafplaats.
- Eric Schuttelaar, acteur
- Frederik August Stoett (1896-1936), letterkundige
- Wally Tax (1948-2005), gitarist en zanger
- Gerardus Frederik Westerman (1807-1890), één van de oprichters Artis. Op zijn graf is een uit steen gehouwen hond geplaatst.
[bewerk] Gedenkmonumenten
Er zijn diverse gedenkmonumenten en -tekens op de Nieuwe Ooster met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog:
- Er bevindt zich een monument voor de 18 gefusilleerde deelnemers aan de Februaristaking van 1941, ontworpen door beeldhouwer Hildo Krop.
- Het monument voor omgekomenen in de concentratiekampen Buchenwald en Ravensbrück. Op dit monument uit 1952 staat een urn met aarde uit alle martelarenplaatsen van Europa ten tijde van de Nazi-overheersing.
- Indrukwekkend is het grafveld van de gesneuvelde geallieerde militairen.
- Het monument "Nooit meer Auschwitz" heeft zestien jaar op de Nieuwe Ooster gelegen. In januari 1977 werd het onthuld, ontworpen als grafbedekking door schrijver/beeldhouwer Jan Wolkers. In 1993 werd dit monument verplaatst naar het Wertheimplantsoen.
[bewerk] Recente monumenten
- De Bijlmerramp op 4 oktober 1992.
- De SLM-ramp van 7 juni 1989 met het kleurrijk-elftal.
Dit zijn slechts enkele monumenten op deze prachtige begraafplaats die beroemd is om zijn omvangrijke flora en fauna. Zo zijn er vele soorten heesters, rozen, iepen, kastanjes, eiken, berken, magnolia's, coniferen en rododendrons. Schoolklassen organiseren vanwege de fraaie tuinbeplanting botanische lessen in het park.
[bewerk] Fotoboek
De begraafplaats, die in 1994 zijn honderdjarig bestaan vierde, heeft een rijke traditie. Ter gelegenheid van het eeuwfeest is er een prachtig fotoboek gemaakt waarin duidelijk wordt hoe deze begraafplaats is ontstaan; dit boek is getiteld Een plaats van rust en bezinning. Auteur is Margriet de Roever.
[bewerk] Literatuur
- Begraafplaatsen van Amsterdam. M. de Roever & J. Bierenbroodspot. Bas Lubberhuizen Amsterdam, 2004.
- Hun laatste rustplaats door A. van den Broek, K. Groen et.al., Bosch en Keuning, 1985
