Orichalcum
Van Wikipedia
Oricalchum is een legendarische metaallegering, die in gebruik zou zijn geweest in Atlantis. Een vermoedelijk andere legering van dezelfde naam was in gebruik bij de Romeinen vanaf de tijd van Augustus.
Inhoud |
[bewerk] Plato en Atlantis
De stof wordt voor het eerst genoemd in de Kritias, een van de dialogen van Plato, waarin Atlantis ter sprake komt. Het verslag over het verdwenen continent heeft vervolgens bij geleerden tot veel discussie geleid. Sommigen menen dat het geheel fictief is, terwijl anderen de opvatting huldigen dat het goeddeels op de een of andere werkelijkheid is gebaseerd.
Atlantis, aldus Plato, was ommuurd met natuursteen, en de muren waren bekleed met geelkoper, tin en orichalcum. In het midden bevond zich een tempel bedekt met goud en zilver, ivoor en opnieuw orichalcum. Dat laatste metaal zou in zuivere staat gedolven zijn.
[bewerk] Mogelijke samenstellingen
Zelfs de naam van de stof geeft geen uitsluitsel over de oorspronkelijke samenstelling. Het Griekse "oreichalkon" (ορειχαλκον) betekent niet meer dan "bergkoper", en vermoed werd wel dat daarmee een soort legering van koper en een "metaal uit de berg" (d.w.z. ruwe erts, in tegenstelling tot zuiver metaal) werd bedoeld. Maar dat vermoeden stamt uit de tweede helft van de 19e eeuw[1], toen de metallurgie nog minder ver gevorderd was dan tegenwoordig. Mogelijk verwijst het woord ook gewoon naar "erts".
De vermeende samenstelling van de stof gaf dan ook aanleiding tot veel verwarring. In de Atlantistijd, wordt beweerd, was het een mengsel van brons (zelf al een legering), goud en zilver. Er zijn nog steeds meerdere theorieën over de samenstelling. Zo wordt er beweerd dat het metaal in het oude Zuid-Amerika voorkwam. Ditmaal zou het een mengsel van 50% koper en 50% goud zijn geweest. Dit gemakkelijk bewerkbare mengsel werd dan na de bewerking aan de oppervlakte geoxideerd, waarna het oppervlakkige koperoxide kon worden opgelost en er een metaal overbleef dat aan de buitenkant blonk als goud.
Hieruit wordt dan weer afgeleid dat Atlantis wel degelijk bestaan heeft. De schakel met Plato is daarmee echter onduidelijk geworden.
[bewerk] Historisch gebruik
De Romeinen namen het woord over, en gebruikten het voor een soort brons of messing, zeer waarschijnlijk bestaande uit een legering van ruwweg 80% koper en 20% tin of zink, met minieme bijmengingen van andere metalen. Zij waren zich er echter niet van bewust dat dit brons een mengsel was van zink en koper, maar namen aan dat de stof iets met goud te maken had. Door volksetymologie werd het woord daardoor aangepast aan het Latijnse "aurus" (goud), en de woordvorm werd "aurichalcum" (goud-brons), wat in het Grieks weer opduikt als "chrysochalkon".
Vooral in de eerste en tweede eeuw van onze jaartelling werden er munten vervaardigd van zo'n geelkoper-legering: de sestertius, de dupondius en de semis.
[bewerk] Ontspanning
De mysterieuze status van orichalcum heeft ertoe geleid dat het in vele games en songs, veelal uit het fantasy-genre een (grote) rol speelt; daarin komen vervloekingen voor, of men wordt uitgenodigd tot diverse vormen van mijnbouw.
